Ο κορυφαίος Ιάπωνας αρχιτέκτονας, βραβευμένος με Pritzker, "έφυγε" από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών.

Κατά τη διάρκεια της λαμπρής του καριέρας, με διάρκεια πάνω από έξι δεκαετίες, σχεδίασε περισσότερα από 100 αρχιτεκτονήματα, στην Ασία, στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αμερική, στη Μέση Ανατολή και στην Αυστραλία. Υπήρξε ένας από τους πρώτους Ιάπωνες αρχιτέκτονες που άρχισαν να εργάζονται και να διακρίνονται σε παγκόσμια κλίμακα.

Ο Αράτα Ισοζάκι γεννήθηκε στην πόλη Οΐτα της Ιαπωνίας το 1931. Στην αρχιτεκτονική αποφάσισε να στραφεί, σπουδάζοντας στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, αφού αντιλήφθηκε το ανείπωτο μέγεθος της καταστροφής που είχαν προκαλέσει οι δύο ατομικές βόμβες των ΗΠΑ στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. "Η πρώτη μου εμπειρία στην αρχιτεκτονική ήταν το κενό της αρχιτεκτονικής", είχε αναφέρει, όταν κέρδισε το Pritzker. "Ετσι, άρχισα να σκέφτομαι πώς οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ξαναχτίσουν τα σπίτια και τις πόλεις τους". Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, ο Ισοζάκι μαθήτευσε στο αρχιτεκτονικό γραφείο ενός πρώην καθηγητή του, του διάσημου αρχιτέκτονα και επίσης βραβευμένου με Pritzker (το 1987) Κένζο Τάνγκε, ενώ το 1963 ίδρυσε το δικό του αρχιτεκτονικό γραφείο, Arata Isozaki & Associates, σε μια περίοδο κατά την οποία επικρατούσε οικοδομικός οργασμός στην Ιαπωνία.

Φωτογραφία: Pygmalion Karatzas

Το 2019, ο Αράτα Ισοζάκι έγινε ο έβδομος Ασιάτης αρχιτέκτονας που κέρδισε το βραβείο Pritzker μέσα σε μια περίοδο δέκα ετών, με την κριτική επιτροπή να τον επαινεί ιδιαίτερα για το πρώτο διεθνές έργο που του ανατέθηκε, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λος Άντζελες.
Μεταξύ πολλών διακρίσεων με τις οποίες τιμήθηκε κατά τη διάρκεια της εξαιρετικής καριέρας του, ξεχωρίζουν επίσης το χρυσό μετάλλιο του Βασιλικού Ινστιτούτου Βρετανών Αρχιτεκτόνων (RIBA), που του απονεμήθηκε το 1986, και ο Χρυσός Λέοντας, τον οποίο κέρδισε στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας το 1996.

Μερικά από τα πιο γνωστά έργα του είναι: το συγκρότημα Art Tower Mito στην Ιαπωνία, το Qatar National Convention Center στην Ντόχα και το Palau Sant Jordi, που ανεγέρθηκε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στη Βαρκελώνη το 1992, καθώς και το συνεδριακό και πολιτιστικό κέντρο του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης.

Φωτογραφία: Γ. Σημιτόπουλος

Το έπιπλο του γραφείου αναρτάται από την οροφή και τον κυλινδρικό όγκο.
Φωτογραφία: Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος

Το οπλισμένο σκυρόδεμα χρωματίζεται με γήινο, απορροφητικό χρώμα και παραμένει ανεπίχριστο σε οροφές και τοιχία στην κατοικία στην Εύβοια.
Φωτογραφία: Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος

Στην κατοικία στην Εύβοια το κυκλικό σχήμα της πισίνας λειτουργεί συμπληρωματικά του τριγωνικού πρίσματος, επικαθήμενο ελεύθερα στο περιβάλλον ύπαιθρο.
Φωτογραφία: Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος

Ο κεντρικός όγκος του ξενοδοχείου "S Hotel" επενδύθηκε με τεχνογρανίτη σε μορφή πωρόλιθου, δημιουργώντας την αίσθηση ενός ενιαίου έρκερ με αναφορές στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική.
Φωτογραφία: Giorgos Zondi Photographer

Σύγχρονες μέθοδοι κατασκευής με τοπικά υλικά στις όψεις, στις οποίες χρησιμοποιήθηκε επίχρισμα αναμειγμένο με ώχρα.
Φωτογραφία: Γιώργος Μεσσαριτάκης

Στην Ιερή Κοιλάδα του Περού, ανάμεσα στο Κούσκο και το Μάτσου Πίτσου, έχει ανοίξει το ξενοδοχείο "Star Dome", το οποίο επιθυμεί να συνδέσει τον ταξιδιώτη με τον ίδιο τον τόπο. Το ξενοδοχείο καλεί τους επισκέπτες να μείνουν σε μία από τις έξι πολυτελείς σουίτες του και να αφεθούν στην μαγεία της περιοχής. Το boutique ξενοδοχείο θα διευθύνεται από την τοπική κοινότητα ιθαγενών "Quechua". Στόχος του είναι να προσφέρει στους ταξιδιώτες πολιτιστικές εμπειρίες με οδηγούς τους ντόπιους.
Το "Star Dome Peru" απασχολεί μόνο ντόπιους, παρέχει γη για προϊόντα και τρόφιμα για την κοινότητα και προσφέρει ένα ποσοστό των κερδών του σε εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες. Σύμφωνα με την εκπρόσωπο του ξενοδοχείου, ο θόλος του ξενοδοχείου είναι μια εκδήλωση "ακατέργαστης πολυτέλειας", μέσω της οποίας οι επισκέπτες μπορούν να παρατηρήσουν το τοπίο. Τα δάπεδα του ξενοδοχείου είναι κατασκευασμένα από μάρμαρο. Υπάρχουν πέντε σουίτες στον κάτω όροφο του ξενοδοχείου, και στον επάνω όροφο υπάρχει ένα εντυπωσιακό κατάστρωμα "StarDeck", με γυάλινους τοίχους από το δάπεδο μέχρι την οροφή, καθώς και ένα τηλεσκόπιο για την παρατήρηση του έναστρου νυχτερινού ουρανού. Πρόθεση των συντελεστών δεν ήταν μόνο να δημιουργήσουν ένα κατάλυμα που θα προσφέρει εξαιρετικές συνθήκες διαμονής, αλλά ένα μέρος όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να θεραπεύσουν το μυαλό και την ψυχή τους.

Η κατοικία "Tecla" (Technology and Clay) είναι το πρώτο οικολογικό μοντέλο τρισδιάστατης κατοικίας, η οποία εκτυπώθηκε εξολοκλήρου με χρήση ακατέργαστης γης στη Ραβέννα της Ιταλίας. Η καινοτόμος κατοικία που δημιουργήθηκε από την εταιρεία WASP (World’s Advanced Saving Project) και σχεδιάστηκε από τo αρχιτεκτονικό γραφείο Mario Cucinella Architects αποτελεί ένα νέο μοντέλο κατοικιών πράσινης οικονομίας, που δημιουργήθηκε από επαναχρησιμοποιούμενα και ανακυκλώσιμα υλικά, προερχόμενα από το έδαφος, ενώ είναι ουδέτερο σε άνθρακα και προσαρμόσιμο σε οποιοδήποτε κλίμα και περιβάλλον. Το πρωτοποριακό έργο ξεκίνησε μέσα από το όραμα του ιδρυτή της WASP, Massimo Moretti, να αναπτύξει ιδέες που ανταποκρίνονται στην ολοένα και πιο σοβαρή κλιματική αλλαγή, στην ανάγκη για βιώσιμα σπίτια αλλά και στο επιτακτικό ζήτημα της έκτακτης στέγασης στο πλαίσιο κρίσιμων συνθηκών, που παρουσιάζονται όλο και πιο συχνά είτε λόγω μεταναστεύσεων είτε φυσικών καταστροφών.
Οι αρχιτέκτονες μελέτησαν το σχήμα του κτιρίου σε συνάρτηση με το κλίμα και το γεωγραφικό πλάτος του, ενώ παράλληλα επέλεξαν τη σύνθεση του μίγματος της γης να ανταποκρίνεται στις τοπικές κλιματικές συνθήκες. Η πλήρωση του περιβλήματος είναι παραμετρικά βελτιστοποιημένη για να εξισορροπεί τη θερμική μάζα, τη μόνωση και τον αερισμό σύμφωνα με τις κλιματικές ανάγκες. Στο εσωτερικό του, πολλά από τα έπιπλα είναι, εν μέρει τυπωμένα και αυτά από ακατέργαστα υλικά, ενσωματωμένα στη δομή του υπόλοιπου χώρου, ενώ είναι δυνατή η ανακύκλωση ή επαναχρησιμοποίησή τους, σε συμφωνία με τη φιλοσοφία ολόκληρου του σπιτιού.
Πρόκειται για ένα έργο σχεδόν μηδενικών εκπομπών, καθώς η χρήση ακατέργαστης γης επιτρέπει τη μείωση των απορριμμάτων, καθιστώντας το πρωτοποριακό παράδειγμα έργου χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Για τη δημιουργία αυτής της κατοικίας χρειάστηκαν 200 ώρες και 60 m3 ακατέργαστης γης. Η ανάπτυξη του προωθεί έναν ισχυρό δεσμό μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος, συνδυάζοντας τη δημιουργία ενός σπιτιού από λάσπη και χώμα με τον κόσμο της τεχνολογικής παραγωγής του 21ου αιώνα.

Το υπεράκτιο αιολικό πάρκο "Beleolico" της εταιρείας "Renexia SpA" στο Taranto της Ιταλίας λειτουργεί με ελληνική "νοημοσύνη", καθώς έχει εξοπλιστεί με πρωτοποριακή τεχνολογία ανίχνευσης πτηνών, την οποία αναπτύσσει η ελληνική startup εταιρεία "Digisec". Το πάρκο αποτελείται από δέκα ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 30 MW και εκτιμάται ότι μπορεί να καλύψει εξ ολοκλήρου τις ανάγκες μιας πόλης 60.000 κατοίκων, ενώ βασικό ζητούμενο αποτέλεσε η εγκατάσταση συστήματος προστασίας της ορνιθοπανίδας. Το σύστημα "Bird Monitoring System" βασίζεται στη χρήση αλγορίθμων για ακριβείς αναγνωρίσεις πτηνών, ξεχωρίζοντάς τα από άλλα ιπτάμενα αντικείμενα. Αποτελείται από κάμερες υπερυψηλής ανάλυσης, ηχεία που εκπέμπουν αποτρεπτικούς ήχους, ενώ στις περιπτώσεις που το πτηνό συνεχίσει την πορεία του προς τα πτερύγια της ανεμογεννήτριας και εισέλθει στη ζώνη "shut-down" δίνει εντολή για παύση, έως ότου το πτηνό εξέλθει από την επικίνδυνη ζώνη. Μεγάλο πλεονέκτημα του συστήματος αποτελούν τα μηδενικά σταματήματα της ανεμογεννήτριας χωρίς πραγματικό λόγο, σύμφωνα και με τον συνιδρυτή και COO της "Digisec", Κο Γιώργο Διακομανώλη.
Το σύστημα ανίχνευσης πτηνών διακρίθηκε στον διαγωνισμό "Πράσινη καινοτομία για μια βιώσιμη ανάπτυξη - Greentech Challenge 2021", που διοργάνωσε το τμήμα Οικονομίας Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ενώ πρόκειται να επεκτείνει την εφαρμογή του και σε αιολικά πάρκα στη Γαλλία και την Αυστρία.

Κατατέθηκε στη Βουλή και ψηφίστηκε ο εθνικός κλιματικός νόμος, ο οποίος έχει ως στόχο μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα για τη χώρα μας έως το 2050 και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Ο νέος νόμος περιλαμβάνει μέτρα για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων στις μεταφορές, τα κτίρια και την ηλεκτροπαραγωγή, ενώ παράλληλα υποχρεώνει τις ελληνικές επιχειρήσεις να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030, σε σχέση με το έτος 2019. Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να δημοσιεύουν ετησίως τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπουν και να έχουν δημιουργήσει οδικό χάρτη για την επίτευξη των στόχων της απανθρακοποίησης. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Κέντρου Αειφορίας (CSE) Κο Νίκο Αυλώνα, εξαιρετικά σημαντικός είναι ο ρόλος του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας που πρέπει να συνειδητοποιήσει την ανάγκη για αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου, έτσι ώστε να επικεντρώνεται σε μια επιχειρησιακή λειτουργία με χαμηλούς ή μηδενικούς ρύπους.
Οι προθεσμίες που θέτει ο νόμος για την μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα προβλέπουν μικρές παρατάσεις της χρήσης υδρογονανθράκων σε σχέση με το κείμενο που είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, ενώ για πρώτη φορά εμφανίζεται ο παράγοντας των ανανεώσιμων υγρών καυσίμων στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.