Σε μικρή απόσταση από τα ναυπηγεία στο Νεώριο, βρίσκεται το νεοκλασικό επί της οδού Φαίδωνος Κουκουλέ.
Πρόκειται για ένα διώροφο κτίσμα της δεκαετίας του ’50, του οποίου τόσο ο προσανατολισμός όσο και η θέση του, εξασφαλίζουν θέα και αδιάκοπο φυσικό φως σε κάθε όροφο.
Οι ανάγκες των νέων ιδιοκτητών αλλά και η αισθητική τους οδήγησαν συνθετικά σε μια κάτοψη μη στερεότυπη, αλλά σε ένα αποτέλεσμα όπου το μοντέρνο και το παραδοσιακό συμβιώνουν αρμονικά, προσφέροντας όλες τις σύγχρονες ανέσεις, παρά το περιορισμένο μέγεθός του.
Η αποκατάσταση του κελύφους, έκανε υποχρεωτική την καθαίρεση του μεσοπατώματος, της στέγης και κάθε ενδιάμεσης τοιχοποιίας, διότι το ακίνητο ήταν υπό κατάρρευση.
Έτσι, διατηρήθηκαν μόνον η περιμετρική λιθοδομή. Διανοίχθηκε ο υπόγειος χώρος της στέρνας και ενσωματώθηκε στον χώρο του ισογείου, για τη δημιουργία του λουτρού, στο οποίο διατηρήθηκε μετά τις απαραίτητες ενισχύσεις με τοιχεία, τμήμα του βράχου που αποκαλύφθηκε.
Κατασκευάστηκε δώμα από μπετόν, προσφέροντας οπτική φυγή προς το Νεώριο και την ανοιχτή θάλασσα, σε ένα ακίνητο που ελλείψει εξωστών, δεν θα στερείται ευκαιρίες outdoor στιγμών.
Το καθένα από τα δύο διαμερίσματα μελετήθηκαν ώστε να διαθέτουν τις παροχές για μια οικογένεια, επιτάσσοντας τη δωρικότητα στον σχεδιασμό.
Στον μαρμάρινο εξώστη του Α’ ορόφου με το μασίφ κιγκλίδωμα, όπως και στα μαρμάρινα σκαλιά της εισόδου, αποκαταστάθηκαν οι εκτενείς φθορές και αποδόθηκε σε χρήση ακριβώς όπως κατασκευάστηκε.
Για τα δάπεδα και τους πάγκους επιλέχθηκε η πατητή τσιμεντοκονία, ενώ στα λουτρά τοποθετήθηκε χρωματιστό τσιμεντοπλακάκι ώστε το αποτέλεσμα να ισορροπεί ανάμεσα στην παράδοση και τον μινιμαλισμό, ανάμεσα στη λιτότητα και την πολυτέλεια.

Ανακοινώθηκαν από το Υ.Π.Εν. οι αλλαγές που θα επέλθουν το προσεχές διάστημα στις προδιαγραφές που αφορούν σε έργα και κτίρια λόγω κλιματικής αλλαγής. Η Τράπεζα της Ελλάδος, στο πλαίσιο της έρευνας της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (Ε.Μ.Ε.Κ.Α.) και της συμμετοχής της στο οκταετές έργο LIFE-IP AdaptInGR (2019-2026), παρουσίασε τα πρώτα ενδιάμεσα αποτελέσματα της επικαιροποίησης της έκθεσης "Οι περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα", η οποία αποτέλεσε τη βάση του σχεδιασμού της εθνικής στρατηγικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή το 2015. Η επιτροπή αποτίμησε το κόστος της κλιματικής αλλαγής με το κόστος της τυχόν αδράνειας να ανέρχεται σε 200 δισ. έως το 2100, με 2% προεξοφλητικό επιτόκιο, ενώ το όφελος σε 30% από τη λήψη μέτρων προσαρμογής. Όπως τόνισε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, περαιτέρω καθυστέρηση στη συλλογική εφαρμογή μέτρων και πολιτικών θα εμβαθύνει τις συνέπειες της κρίσης, ενώ για την αντιμετώπισή της θα απαιτηθούν μεγαλύτερες κεφαλαιακές ροές στο μέλλον. Οι μελέτες καταλήγουν σε ανησυχητικά συμπεράσματα, για αύξηση της θερμοκρασίας, κίνδυνο ερημοποίησης και αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων στη χώρα μας, με επιπτώσεις στα κτίρια, στις κρίσιμες υποδομές, στα δάση και στη γεωργία. Η Ελλάδα θα πρέπει να αυξήσει την ανθεκτικότητα των κρίσιμων υποδομών της και όχι μόνο, έτσι ώστε να μετριάσει τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων. Γι' αυτόν τον σκοπό θα ενσωματωθούν στις προδιαγραφές των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων η διάσταση της τρωτότητας στην κλιματική αλλαγή και τα απαιτούμενα μέτρα για την αύξηση της ανθεκτικότητας των έργων.

Τοποθετημένη σε επικλινές έδαφος στην Αργεντινή, η κατοικία "House in the Clouds" παίρνει τη μορφή ενός απλού λευκού πρίσματος, κατασκευασμένου από ένα κύριο δομικό υλικό, το μέταλλο.
Η μορφολογία του εδάφους, οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, η έλλειψη τρεχούμενου νερού και η μοναδική βλάστηση οδήγησαν στη χρήση προκατασκευασμένων μεταλλικών προφίλ, που συναρμολογήθηκαν επιτόπου, με μόνη εξαίρεση τα θεμέλια και την πλάκα ημιώροφου, για τα οποία χρησιμοποιήθηκε μέθοδος υγρής κατασκευής.
Φωτογραφίες: Gonzalo Viramonte

Η κατοικία "Somers Beach House" οργανώνεται γύρω από έναν κάνναβο εκφρασμένο από ένα δομικό χαλύβδινο πλέγμα που "αγκυρώνει" το κτίριο στο οικόπεδο. Το πλέγμα είναι επενδυμένο εξ ολοκλήρου από ξύλο, με διπλά αναδιπλούμενα πετάσματα, που προσθέτουν ένα δυναμικό στοιχείο στην πρόσοψη, επιτρέποντας στην κατοικία να ανοίγει όταν είναι πλήρως κατειλημμένη και να κλείνει όταν δεν χρησιμοποιείται.
Φωτογραφίες: Derek Swalwell

Το οικόπεδο βρίσκεται στη θέση Λουριά, στο νότιο τμήμα της νήσου Πάρος. Έχει νοτιοδυτικό προσανατολισμό στη μεγάλη πλευρά, με θέα προς τη θάλασσα, τον κόλπο της Αλυκής και την Αντίπαρο. Το κτίριο ακουμπά στην πλαγιά του λόφου και προσαρμόζεται στις τοπογραφικές καμπύλες, ακολουθώντας τη μορφολογία του εδάφους.
Μεγάλοι εγκάρσιοι τοίχοι διεισδύουν στην πλαγιά έχοντας ως γενέτειρα την κατοικία. Αυτοί οι τοίχοι διαμορφώνουν τις πίσω αυλές και δίνουν συνέχεια στο εσωτερικό του σπιτιού προς το τοπίο.
Ανάμεσα στους τοίχους δημιουργούνται θεματικές ενότητες, άλλοτε η είσοδος, άλλοτε ο κήπος, άλλοτε το στοιχείο του νερού και άλλοτε η προστατευμένη αυλή.
Αυτοί οι χώροι διαρρέουν από το εσωτερικό και διαμορφώνονται από τους τοίχους που δεσπόζουν στην πρόταση. Οι τοίχοι είμαι εμφανείς μόνο από το πίσω τμήμα του οικοπέδου και ως εκ τούτου το σενάριο κατοίκησης αποκαλύπτεται μετά την είσοδο στην κατοικία. Μια πορεία, η οποία συνδέει τις θεματικές ενότητες, τους διαπερνά εγκάρσια. H πορεία εξελίσσεται παράλληλα με τη διαδρομή στο εσωτερικό του σπιτιού, διαμορφώνοντας οπτικές προς τις θέες και τους χώρους διημέρευσης.
Οι όγκοι της κατοικίας αναπτύσσονται προς την πλαγιά και προς τη θέα και προβάλλουν επάνω σε έναν χαμηλό πέτρινο τοίχο, διαμορφώνοντας μια όψη στη δύση. Από τη μία βρίσκονται σφιχτά γαντζωμένοι στο έδαφος και από την άλλη μοιάζουν να αιωρούνται προς τη θέα και το φυσικό ανάγλυφο. Το ίδιο μοτίβο ακολουθούν και οι ενδιάμεσες και οι μπροστινές αυλές - μπαλκόνια, που στοχεύουν τη θάλασσα. Οι τοίχοι άλλοτε γίνονται κτίριο και άλλοτε δημιουργούν αυλές προσαρμοσμένες στο έδαφος και στο περιβάλλον.
Η είσοδος βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του οικοπέδου και το υψηλότερο σημείο λειτουργεί σαν πύλη στην κατοικία. Όλα κρύβονται πίσω από τον άσπρο τοίχο με τα ελάχιστα ανοίγματα, ο οποίος υποδέχεται τον επισκέπτη αποκρύβοντας την εσωτερική διάταξη, καθώς και τις μπροστινές αυλές.
Η σύνθεση λειτουργεί με σχεδιαστικά και λειτουργικά δίπολα.
Κρυμμένοι χώροι και εκτεθειμένοι στο μάτι του επισκέπτη.
Προστατευμένες αυλές με καθιστικά και αυλές ανοιχτές στη θέα.
Εσωτερική κλειστή διαδρομή και πορεία ανάμεσα στα κατώφλια.
Κλειστή είσοδος και ανοιχτή πορεία.
Κατοίκηση στο τοπίο και αιώρηση των όγκων στη δύση.
Ο μεγάλος όγκος ενός ενιαίου κτίσματος διασπάται σε μικρότερους όγκους, άμεσα προσαρμοσμένος στο έδαφος. Η "πέμπτη όψη", από ψηλά, γίνεται κυρίαρχη ακουμπώντας στην πλαγιά του λόφου.
Η αρχιτεκτονική ακροβατεί στην πλαγιά του λόφου. Το τοπίο και το ανάγλυφο διαμορφώνουν το πεδίο, επάνω στο οποίο η αρχιτεκτονική γλώσσα μετουσιώνεται σε χωρικές ενότητες και καταστάσεις στην προσπάθεια να ορισθεί το σενάριο της παραθεριστικής κατοίκησης. Το έντονο κυκλαδικό φως σκηνοθετεί περίτεχνα όλα τα πιθανά σενάρια και μεταμορφώνει, στη διάρκεια της ημέρας, την αρχιτεκτονική σύνθεση. Η αρχιτεκτονική αγκαλιάζει την ανθρώπινη δραστηριότητα, δημιουργώντας μια οικειότητα με τον χώρο και τον τόπο.

Στην οδό Σολωμού στα Εξάρχεια, μια γειτονιά που τα τελευταία χρόνια υπόκειται έναν συχνά βίαιο ‘εξευγενισμό’ (gentrification) μας ζητήθηκε να σχεδιάσουμε έναν χώρο φιλοξενίας μεσογειακού κρύου φαγητού και ποικιλιών βιολογικών κρασιών μικρών παραγωγών. Σε έναν low profile δρόμο που φιλοξενεί κυρίως παραδοσιακά μαγειρεία βασική αρχή σχεδιασμού αποτέλεσε η ομαλή ένταξη της πρότασης στην αυθεντικότητα της περιοχής και η ‘επέκταση’ του αστικού δημόσιου ιστού στο εσωτερικό του μπαρ. Στοιχεία όπως το κόκκινο χρώμα μιας πινακίδας ‘Ρεκτιφιέ’ στην απέναντι πολυκατοικία, ένα χτιστό παγκάκι-κάθισμα για τους επισκέπτες του χώρου καθώς και η ανάδειξη της αυθεντικότητας των υλικών του κτιρίου συνετέλεσαν στην ένωση του ιδιωτικού με το δημόσιο χώρο, που σε μια γειτονιά όπως τα Εξάρχεια κατέχει ιδιάζουσα ιστορική σημασία.
Έναυσμα της συνθετικής διαδικασίας υπήρξε η ανάγκη δημιουργίας μιας τρισδιάστατης προθήκης ετικετών και άλλων προϊόντων με σκοπό την ανάδειξή της μεσογειακότητας της πρωτοβουλίας του δημιουργού του χώρου που δεν είναι ένα συμβατικό μπαρ, αλλά ένας χώρος γευσιγνωσίας και κατάδυσης σε μεσογειακές μυρωδιές και εικόνες. Ένας τρισδιάστατος κάνναβος από άβαφο μαύρο σίδερο οργανώνει έναν μικρό χώρο μόλις 40 m², ενώ τα προϊόντα φοντάρονται από μία κουρτίνα στο βαθύ κόκκινο των κρασιών προσδίδοντας κάποια θεατρικότητα στον διπλού ύψους χώρο. Λόγω του ιδιαίτερα στενού
πλάτους του χώρου προτάθηκαν τραπεζάκια κινητά που τοποθετούνται επί του πάγκου-καθίσματος προς οικονομία χώρου και χάριν βελτιστοποίησης της κίνησης των χρηστών στο στενό διάδρομο. Η όψη του χώρου διατηρεί την υπάρχουσα επένδυση μαρμάρου και δε φέρει κάποια σήμανση προς σεβασμό της μη εμπορικότητας των δρόμων των Εξαρχείων και προς αποφυγή κανονικοποίησης της εμπορευματοποίησης των δρόμων μιας τόσο ευαίσθητης περιοχής. Το όνομα του μαγαζιού ‘Bocas’ σημαίνει στα ισπανικά ‘Στόματα’ και καλεί το χρήστη να γευτεί μεσογειακά αρώματα και να δημιουργήσει εικόνες από την Ισπανία, την Ελλάδα και άλλες χώρες της Μεσογείου. Στη φωτογράφιση του έργου έχει δοθεί επί τούτου μία θεατρικότητα με σκοπό να αναδειχθεί η ανάγκη επαναπροσδιορισμού των εμπορικών χώρων αναψυχής σε χώρους που σέβονται το περιβάλλον που τους φιλοξενεί και που ο χρήστης μπορεί να τους οικειοποιηθεί διατηρώντας τη συνέχεια με το δημόσιο χώρο κατά το δυνατόν πιο ανέπαφη.
Το μαύρο σίδερο στην πρωτόλεια μορφή του συνοδεύεται από την ανάδειξη τον υποστυλωμάτων μιας πολυκατοικίας της δεκαετίας του ‘60 στο αυθεντικό τους υλικό, το εμφανές μπετόν, οι οποίες δίνουν παράλληλα έναν χωρικό ρυθμό. Ένα χειροποίητο ισπανικό πλακάκι με αδρή επιφάνεια επιλέχθηκε για την επένδυση τόσο του επίπλου μπαρ όσο και του παγκακιού - καθίσματος δίνοντας μια υλική συνοχή στο σύνολο της σύνθεσης. Το ξύλο τόσο του επίπλου μπαρ όσο και των ραφιών αποθήκευσης των μπουκαλιών έχει βαφτεί με βερνίκι στο ίδιο βαθύ κόκκινο αφήνοντας εμφανή τα νερά του ξύλου. Σημαντικό στοιχείο
της υλικότητας της πρότασης αποτέλεσε η αποκατάσταση του ενός τοίχου στο αρχικό υλικό πλήρωσής του, την πέτρα. Ο ανασχεδιασμός υπαρχόντων κτιρίων άλλωστε συνιστά έναν ζωντανό οργανισμό και παρότι ως αρχιτέκτονες δεν υπήρχε στην αρχική μας πρόθεση η φυσική πέτρα, η ανάδειξη του υλικού κατά τη φάση των καθαιρέσεων επανατροφοδότησε την αρχική αρχιτεκτονική πρόταση. Ανοξείδωτο σίδερο επιλέχθηκε για το εξωτερικό έπιπλο μπαρ ενώ ως στοιχείο πλήρωσης το υαλότουβλο σε ορθογώνια διατομή ως συνέχεια του ορθογώνιου καννάβου της μεταλλικής προθήκης, ενισχύοντας περαιτέρω τη συνέχεια εσωτερικού και εξωτερικού χώρου.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο Georgios Apostolopoulos Architects μετέτρεψε τον χώρο μιας παλιάς αποθήκης στην περιοχή του Παγκρατίου, σε αρχιτεκτονικό στούντιο, δίνοντας νέα πνοή σε ένα κτίριο της δεκαετίας του ’70.
Η αρχιτεκτονική ιδέα του έργου βασίζεται στη δημιουργία ενός ενιαίου και ανοιχτού χώρου. Η διάταξη επιδιώκει τη συνέχεια και την αλληλεπίδραση των λειτουργικών τμημάτων του στούντιο, με σκοπό την πολύ-λειτουργικότητα και την ευελιξία του χώρου.
Στοιχεία όπως η διατήρηση των μεγάλων ανοιγμάτων της υφιστάμενης κατασκευής και η τοποθέτηση των ειδικά κατασκευασμένων σιδερένιων κουφωμάτων και πόρτας, ενισχύουν την αλληλεπίδραση του στούντιο με τον περιβάλλοντα χώρο αλλά και τη μεγιστοποίηση του φυσικού φωτισμού.
Οι κουρτίνες πλαισιώνουν τη θέα από το γραφείο προς το δρόμο, ενώ παράλληλα δημιουργούν έναν ήρεμο χώρο στο εσωτερικό τους.
Το εσωτερικό του στούντιο περιλαμβάνει έναν χώρο εργασίας με γραφεία και έναν χώρο συναντήσεων που συνδέεται με την κουζίνα. Πίσω από κρυφές πόρτες βρίσκονται οι βοηθητικοί χώροι του λουτρού και της αποθήκης.
Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στην απλότητα και την ενοποίηση των υλικών του χώρου. Τα περισσότερα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί έχουν μια απαλή υφή με σκοπό να δημιουργηθεί μια ζεστή ατμόσφαιρα στον χώρο.
Τα κουφώματα και τα έπιπλα της κουζίνας έχουν κατασκευαστεί από σίδερο, τα γραφεία και οι πάγκοι από κόντρα πλακέ θαλάσσης και οι μαρμαροποδιές από χτυπητό μάρμαρο. Οι τοίχοι στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό του χώρου διαθέτουν μια απαλή υφή, που σε συνδυασμό με την τσιμεντοκονία στο πάτωμα, δημιουργούν μια αίσθηση ηρεμίας στον χώρο.
Ο στόχος του έργου δεν ήταν απλώς η δημιουργία ενός γραφειακού χώρου, αλλά η δημιουργία ενός χώρου που αντανακλά την ταυτότητα του γραφείου και ενσωματώνεται στην τοπική κοινότητα.

Οι συνδέσεις των μεταλλικών στοιχείων μεταξύ τους εξασφαλίζονται με ηλώσεις, κοχλιώσεις ή συγκολλήσεις. Ειδικότερα:
1. Ηλώσεις: Στα σημεία επαφής τοποθετούνται πλάκες με κατάλληλες οπές, στις οποίες εφαρμόζονται οι ήλοι και "κεφαλώνονται".
2. Κοχλιώσεις: Οι συνδέσεις γίνονται με κοχλίες είτε απευθείας σε οπές επάνω στα μεταλλικά στοιχεία είτε με την παρεμβολή συνδετικών πλακών είτε με κομβοελάσματα. Ανάλογα με το είδος της φόρτισης του κοχλία, οι συνδέσεις πρέπει να εξασφαλίζονται για δυναμικές φορτίσεις έναντι ξεβιδώματος λόγω ταλαντώσεων. Σ’ αυτήν την περίπτωση υπάρχουν διάφορες λύσεις, μεταξύ των οποίων η εφαρμογή προεντεταμένων συνδέσεων, η χρήση ειδικών περικοχλίων, η χρήση διπλών περικοχλίων κτλ. Επιπλέον, πρέπει οι συνδέσεις να επιθεωρούνται συχνά και να γίνεται σύσφιξη των κοχλιών, εφόσον αυτό απαιτείται.
3. Συγκολλήσεις: Με διάφορες τεχνικές συγκόλλησης επιτυγχάνεται η τήξη μεταλλικών στοιχείων στην περιοχή της σύνδεσης και η πλήρης αποκατάσταση συνέχειας μεταξύ των συνδεόμενων δομικών στοιχείων. Είναι προτιμότερο οι κολλήσεις να εκτελούνται στο εργοστάσιο, διότι δεν απαιτούνται περαιτέρω μέτρα ασφαλείας, ενώ εξασφαλίζεται υψηλή ποιότητα αντοχής της σύνδεσης χωρίς να απαιτούνται επιπλέον διατάξεις και εργοταξιακοί έλεγχοι, που αυξάνουν το τελικό κόστος. Ο μελετητής πρέπει να λαμβάνει υπόψη πιθανή τοπική μείωση της αντοχής των συνδεόμενων στοιχείων, που συμβαίνει σε ορισμένα μεταλλικά υλικά, όπως το αλουμίνιο.

Η αντιμετώπιση του θορύβου στο περιβάλλον των εστιατορίων είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα, που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι μελετητές και οι επιβλέποντες σε έργο μελέτης και κατασκευής εστιατορίου. Ο θόρυβος στο περιβάλλον προέρχεται από τις συζητήσεις των θαμώνων και τη διάδραση, με αποτέλεσμα να προκαλείται το αίσθημα της κόπωσης ή πονοκέφαλος. Οι οροφές στα εστιατόρια σε συνδυασμό με τα κατάλληλα ηχοαπορροφητικά υλικά συμβάλλουν στην ακουστική άνεση του χώρου.

Το καθιστικό, η τραπεζαρία και η κουζίνα της κατοικίας "Somers Beach House" οργανώνονται σε ανοιχτή διάταξη. Το τζάκι δύο όψεων τοποθετείται ελεύθερα σε κεντρικό σημείο του χώρου, επάνω σε ευρύτερη βάση επενδεδυμένη με πατητό τσιμεντοκονίαμα.
Φωτογραφίες: Derek Swalwell