ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Τα εστιατόρια και γενικότερα οι χώροι εστίασης διαθέτουν χώρους με διαφορετικές ανάγκες σε αερισμό. Για την ασφάλεια, υγιεινή και άνεση των εργαζόμενων αλλά και των πελατών που βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους επιβάλλεται η ύπαρξη συνήθως διαφορετικών συστημάτων αερισμού - εξαερισμού για την κουζίνα και για το χώρο ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων.

Για την επαναδιαμόρφωση της όψης του κτιρίου γραφείων στο Beverly Hills, χρησιμοποιήθηκε ένα σύστημα γυάλινων πετασμάτων από συγκολλημένα φύλλα γυαλιού με ενσωματωμένες ψηφιακές εικόνες. Το κάθε πέτασμα έχει διαστάσεις 1,2 m x 2,4 m και αποτελείται από δύο στρώματα συγκολλημένων φύλλων γυαλιού και ένα ενδιάμεσο στρώμα ψηφιακής διακοσμητικής εκτύπωσης σε υψηλή ανάλυση (SentryGlas Expressions). Οι κυρτές επιφάνειες σε συνδυασμό με τις ψηφιακές διατάξεις αναδεικνύουν τη δυναμικότητα της όψης. Η δικέλυφη όψη λειτουργεί σαν χαμαιλέοντας, καθώς παρουσιάζει διαφορετικές ποιότητες εμφάνισης, ανάλογα με την απόσταση θέασης και με τις συνθήκες φωτισμού λόγω των καιρικών αλλαγών ή ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Οι ποιοτικές διαβαθμίσεις της όψης χαρακτηρίζονται από στοιχεία πλήρους και κενού σε μεγάλη απόσταση (300 m), μικρούς όγκους και μοτίβα σε μέτρια απόσταση (30 m) και στα στρώματα διαφάνειας των συγκολλημένων φύλλων γυαλιού σε άμεση απόσταση (3 m). Ο σχεδιασμός, στο σύνολο του, ενσωματώνει στρατηγικές βιωσιμότητας. Συντελεί στη ρύθμιση της θερμοκρασίας ανά εποχή, δηλαδή με μηχανικό εξαερισμό του ζεστού αέρα προς τα άνω και εξωτερικά του κτιρίου κατά τους θερινούς μήνες και με την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας μέσω του γυαλιού, σε συνδυασμό με θέρμανση και μεταφορά του ψυχρού αέρα κατά τους χειμερινούς μήνες.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Belzberg Architects

Φωτογραφία: Belzberg Architects

Ο δίγλωσσος τόμος με τίτλο "Λεωφόρος της Κοινωνίας των Εθνών - Ο γνωστός άξονας της Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη", που κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο University Studio Press, επικεντρώνεται στην ελληνική συμμετοχή στη 17η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Η ανάδειξη του συγκεκριμένου εμβληματικού δημόσιου χώρου αποτέλεσε την πρόταση της Ελλάδας επιχειρώντας ένα σχόλιο στο ερώτημα της έκθεσης “How we will live together” (Πώς θα ζήσουμε μαζί;).
Η εξαμελής ομάδα διδασκόντων του τμήματος αρχιτεκτόνων Α.Π.Θ. (Νίκος Καλογήρου, Μαρία Δούση, Δημήτριος Θωμόπουλος, Δημήτριος Κονταξάκης, Σοφοκλής Κωτσόπουλος, Θεμιστοκλής Χατζηγιαννόπουλος) επιμελήθηκε και παρουσιάζει μια πολυετή έρευνα με θέμα την αστική σύνθεση του άξονα της Αριστοτέλους, που στοχεύει στην ανάλυση και ερμηνεία της λειτουργίας αυτού του δημόσιου χώρου, μέσα από την αποτύπωση και μελέτη της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής μορφής του, της ιστορίας του, των κοινωνικών και πολιτισμικών δεδομένων που σχετίζονται με τη χρήση, τη διαχρονική παρουσία του, καθώς και την περιβαλλοντική λειτουργία του μέσα στον πυκνοδομημένο ιστό του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.
Η πλούσια εικονογραφημένη συλλογική έκδοση εμπλουτίζεται με πολλαπλά διεπιστημονικά σχόλια, καθώς και απεικονίσεις που διαμορφώθηκαν από το τμήμα αρχιτεκτόνων του Α.Π.Θ., καθώς και στις περισσότερες αρχιτεκτονικές σχολές της Ελλάδας.

Η Κοινωφελής Επιχείρηση Πολιτισμού, Περιβάλλοντος του Δήμου Χανίων - Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ) παρουσίασε το έργο του ακαδημαϊκού, διακεκριμένου αρχιτέκτονα, Νίκου Βαλσαμάκη στην έκθεση που διοργανώθηκε με τίτλο "Νίκος Βαλσαμάκης, Αρχιτέκτων" στο Μεγάλο Αρσενάλι.
Ο Νίκος Βαλσαμάκης καθιερώθηκε στη σύγχρονη αρχιτεκτονική με τους απλούς γεωμετρικούς όγκους και παρέμεινε στην πρωτοπορία, υπηρετώντας τις αρχές του, για την αναζήτηση της ομορφιάς και της λειτουργικότητας, προσαρμοσμένες κάθε φορά στο θέμα, στον τόπο και στο περιβάλλον. Το πλούσιο συνθετικό έργο του, αριθμεί πάνω από τριακόσιες εφαρμοσμένες συνθέσεις και περιλαμβάνει κτίρια δημόσιας χρήσης, κατοικίες, τουριστικά συγκροτήματα και ξενοδοχεία.
Η προσωπική κατοικία του στη Φιλοθέη είναι αναμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονήματα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής του 20ου αιώνα και επιλέχθηκε για να κοσμήσει το εξώφυλλο του βιβλίου "Εκατό κατοικίες εκατό Ευρωπαίων αρχιτεκτόνων του 20ου αιώνα".
Η σύλληψη και ο σχεδιασμός της έκθεσης, καθώς και η επιλογή των έργων που παρουσιάστηκαν έγιναν από τον ίδιο. Την επιμέλεια της μεταφοράς της έκθεσης στα Χανιά και της προσαρμογής της στο χώρο του Μεγάλου Αρσεναλιού ανέλαβαν οι αρχιτέκτονες Γιώργος Δασκαλάκης και Ξανθή Μπαλαδήμα, μέλη του αρχιτεκτονικού γραφείου Ixnos Architects, σε συνεργασία με την αρχιτεκτονική επιτροπή της ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ (Λευτέρης Βεργεράκης, Βαλίνα Γεροπάντα, Γιώργος Καλλιγέρης, Ζαχαρίας Πιστόπουλος, Δημήτρης Τσακαλάκης).

Το συγκρότημα κατοικιών M41 βρίσκεται στον ιστορικό λόφο Πανί, στον Άλιμο Αττικής. Σε υψόμετρο 50 m από την επιφάνεια της θάλασσας και δίπλα σε αυτή, η νότια όψη του κτιρίου ανοίγεται στην απρόσκοπτη θέα του Αργοσαρωνικού.
Αναπτύσσεται σε 4 βασικά επίπεδα και αποτελεί τέσσερις διαφορετικές κατοικίες. Χαρακτηριστικό αποτελεί η διαφορετική ανάπτυξη της κάτοψης κάθε ιδιοκτησίας, με οροφοδιαμερίσματα και μεζονέτες.
Το κτίριο, ως προς την αρχιτεκτονική σύνθεση, με εμφανείς τις επιρροές του κινήματος De Stijl, δομείται ογκοπλαστικά με βάση το σχήμα του τετραγώνου και κατ’ όγκο του κύβου αντίστοιχα, τα οποία διαμορφώνουν τα πλήρη, τα κενά, τα ανοίγματα, καθώς και τα υπόλοιπα μορφολογικά στοιχεία του κτιρίου, όπως οι εξώστες, τα στέγαστρα (πέργκολες) και οι διαμορφώσεις στον ακάλυπτο χώρο (επίπεδα, βαθμίδες). Εμφανές σκυρόδεμα και μέταλλο προσδίδουν την μπρουταλιστική προσέγγιση και βιομηχανική αισθητική, αναδεικνύοντας τα υλικά κατασκευής του κτιρίου, από την εξωτερική πρόσοψη έως το εσωτερικό των διαμερισμάτων.
Το πλατωνικό στερεό και ορόσημο του κτιρίου, ο κύβος, αποτελεί το σχήμα των εξωστών, ως προεξοχές κλειστών χώρων (υπνοδωμάτια), στη βόρεια, δυτική και ανατολική πλευρά, με βασικό στόχο την πλήρη ιδιωτικότητα. Ενώ στη νότια πλευρά μεγάλα ανοίγματα προσφέρουν τη μέγιστη θέα προς τη θάλασσα.
Μοντέρνος σχεδιασμός με αποχρώσεις του γκρι βοηθούν την αποκοπή αρχιτεκτονικών προεξοχών, έρκερ και διάφορων επιπέδων από το λευκό βασικό όγκο του κτιρίου .
Ιδιαίτερες αισθητικές πινελιές αποτελούν o εξοπλισμός των κοινόχρηστων χώρων, όπως τα γραμμικά φωτιστικά και το καθιστικό της κεντρικής εισόδου.
Βάση δόθηκε και στην περίφραξη του κτιρίου, η οποία μελετήθηκε με οργανική προσέγγιση, χρησιμοποιώντας παραμετρικά εργαλεία σχεδιασμού. Η διάτρηση των μεταλλικών πανέλων εναρμονίζεται με το φυσικό περιβάλλον, προσφέροντας διαπερατότητα στους ακάλυπτους χώρους. Το διάτρητο κυβικό φωτιστικό λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος της γραμμικότητας και του οργανικού διαμπερούς σχεδίου.
Η επιλογή της μη εξάντλησης της κάλυψης του οικοπέδου, δίνει έμφαση στη δημιουργία ποιοτικού υπαίθριου χώρου, βελτίωσης του μικροκλίματος (φυτεύσεις, υγρό στοιχείο πισίνας) και απομάκρυνσης από τα όμορα κτίρια.

Σε μία συνειδητή προσπάθεια αναζωογόνησης του κέντρου της Αθήνας με την επανένταξη παλαιών κτιρίων μέσα από νέες χρήσεις στον κοινωνικό και αστικό ιστό της πόλης, η δικηγορική εταιρεία POTAMITISVEKRIS επιλέγει να εγκαταστήσει τα γραφεία της σε ένα διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο στο ιστορικό κέντρο της πόλης, που χαρακτηρίζεται από σημαντικά νεοκλασικά κτίρια του 19ου αιώνα, όπως η Αθηναϊκή Τριλογία -η Ακαδημία Αθηνών, η Εθνική Βιβλιοθήκη και το Πανεπιστήμιο- των αρχιτεκτόνων Christian and Theophil Hanssen και Ernst Ziller.
Το κτίριο οικοδομήθηκε το 1928 σε σχέδια του πανευρωπαϊκά διακεκριμένου αρχιτέκτονα της εποχής Κώστα Κιτσίκη, συνεργάτη του Ludwig Hoffmann, ο οποίος συνέβαλε στον εκσυγχρονισμό́ της ελληνικής αρχιτεκτονικής και τη διεθνή́ προβολή́ της. Αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και 6 ορόφους, συνολικού εμβαδού 2.500 m². Ο συντηρητικός και μονολιθικός χαρακτήρας των όψεων ακολουθεί τους κανόνες της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής με την τριμερή διάρθρωση -βάση , κορμός και στέψη- και μορφολογικά στοιχεία των αστικών κτιρίων της belle époque σε συνδυασμό με στοιχεία εκλεκτικιστικά και art déco: ανάγλυφα διακοσμητικά μοτίβα, μοτίβα κιγκλιδωμάτων και εξώθυρων από μορφοσίδηρο και λεπτομέρειες, που παραπέμπουν στην art nouveau.
Σε αντίθεση με τις όψεις, που έχουν διατηρηθεί στην αρχική τους κατάσταση, το εσωτερικό του κτιρίου, στο πλαίσιο ριζικής ανακαίνισης κατά τη δεκαετία του ΄80, είχε υποστεί ολική αποξήλωση των στοιχείων της αρχικής του μορφής. Ο νέος σχεδιασμός του εσωτερικού του κτιρίου αντλεί στοιχεία από την υλικότητα και τη μορφολογία των εισόδων των πρώτων πολυκατοικιών, που εμφανίστηκαν στη δυτική Ευρώπη των αρχών του 20ου αιώνα, και βασίστηκε στην τριμερή διάρθρωση των νεοκλασικών του όψεων.
Η "βάση", το ισόγειο, που αποτελεί το "κατώφλι" του κτιρίου και το επίπεδο στο οποίο βρίσκονται οι αίθουσες υποδοχής των πελατών. Η βασική σχεδιαστική κίνηση είναι το ενιαίο μαρμάρινο δάπεδο, σε μοτίβο που παραπέμπει σε εισόδους μεγάρων της εποχής. Το γεωμετρικό σχέδιο του μαρμάρινου δαπέδου "ξετυλίγεται" σε όλη την επιφάνεια του ισογείου. Οι διαχωριστικοί τοίχοι των αιθουσών με τις αντανακλαστικές τους βάσεις, που αντικατοπτρίζουν το μοτίβο του δαπέδου, μοιάζουν να ίπτανται στο χώρο και δημιουργούν οπτική συνέχεια. Το έπιπλο της γραμματείας μέσα από την αντανακλαστική του επιφάνεια γίνεται σχεδόν αόρατο. Οι πολλαπλές αντανακλάσεις του δαπέδου δίνουν την αίσθηση της διάθλασης, δημιουργώντας ποικίλες πλασματικές γεωμετρίες, ανάλογα με τη θέση του θεατή στο χώρο. Κάθε αίθουσα σηματοδοτείται από το δικό της χρώμα. Τα έργα τέχνης είναι κυρίως φωτογραφικά, έχοντας ως κεντρική θεματική τους απεικονίσεις της σύγχρονης Αθήνας.
Ο "κορμός" αποτελείται από τους πέντε ορόφους, που φιλοξενούν τα γραφεία των εργαζομένων.
Οι γραφειακοί χώροι διαχωρίζονται από ημιδιαφανή γυάλινα πετάσματα με ομιχλώδη μεμβράνη, που αφήνει τη βάση τους διάφανη και πυκνώνει στο κέντρο, ώστε να δημιουργούνται επάλληλα επίπεδα αντανάκλασης και διαφάνειας. Χωρίς να είναι κανείς απομονωμένος σε κλειστό χώρο αλλά ούτε εκτεθειμένος σε γραφεία ελεύθερης διάταξης, έχει επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον μέσα από τη διάχυση φυσικού φωτός, ενώ ταυτόχρονα είναι προστατευμένος από το πέπλο της «ομίχλης» και αντιλαμβάνεται την ύπαρξη άλλων ανθρώπων σαν σκιές περαστικών στην πόλη.
Κυρίαρχο στοιχείο των ορόφων είναι το μονολοθικό χειροποίητο έπιπλο της γραμματείας σχεδιασμένο ειδικά για το έργο, με παραπομπές στη μορφολογία θυρωρείων κτιρίων του μεσοπολέμου. Η βιβλιοθήκη είναι ειδικά σχεδιασμένη και κατασκευασμένη στο χέρι από τεχνίτες, και αποτελεί τον βασικό πυρήνα συγκέντρωσης και εργασίας των εργαζομένων, με περίπου 5.000 τόμους στη διάθεση τους.

ΕΠΙΛΟΓΗ, ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

Το ξύλο χρησιμοποιείται ευρέως ως υλικό σε εξωτερικές εφαρμογές. Η έκθεση των εξωτερικών δαπέδων στα καιρικά φαινόμενα και στους βιολογικούς παράγοντες αυξάνει τις απαιτήσεις του υλικού.

Ο σχεδιασμός της πέτρινης πρόσοψης αντικατοπτρίζει τον στόχο των αρχιτεκτόνων για χρήση παραδοσιακών υλικών, ενώ τα πτυσσόμενα ξύλινα σκίαστρα, με τα στενά κάθετα φύλλα δημιουργούν ένα παιχνίδι σκιών στο εσωτερικό.
Φωτογραφία: Tomeu Canyellas

Στη διαρρύθμιση του υπνοδωματίου επικρατεί η εκτεταμένη χρήση πέτρας στην τοιχοποιία, η οποία σε συνδυασμό με τα μεγάλα ανοίγματα και τα γήινα χρώματα, συνδέει αρμονικά το εσωτερικό με το γύρω τοπίο.
Φωτογραφία: Tomeu Canyellas

Το κεντρικό, σχεδόν υπόσκαφο, αίθριο που σχηματίζεται και περιβάλλεται από τους κεντρικούς όγκους της κατοικίας, έρχεται σε αντίθεση με την εκτεταμένη χρήση σκυροδέματος στο επάνω μέρος.
Εικόνες: Fusão, OODA