Η συνέχεια επιτυγχάνεται από μεγάλα υαλοστάσια στην μπροστινή και την πίσω όψη της κατοικίας, που ανοίγουν και συνδέουν με σταθερή αλλά ελεγχόμενη οπτική και χωρική διαπερατότητα τον εξωτερικό χώρο με τον εσωτερικό και κατόπιν με την εσωτερική αυλή και τους κλειστούς κήπους.
Φωτογραφίες: Mariano Imperial

Μόλις εκδόθηκε το νέο βιβλίο του Καθηγητή Θεοχάρη Τσούτσου, του Πολυτεχνείου Κρήτης από τον εκδοτικό οίκο Παπασωτηρίου. H Κλιματική κρίση αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τον Πλανήτη και θα απαιτήσει προσπάθειες γενεών για να μπορέσει να μετριασθεί και σταθεροποιηθεί. Ο συγγραφέας του βιβλίου Θεοχάρης Τσούτσος, Καθηγητής της Σχολής Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, Διευθυντής του Εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων, σημειώνει ότι «είναι απαραίτητο να αξιοποιηθούν σημαντικά εργαλεία της οικονομικής επιστήμης για την ποσοτικοποίηση και τη διαμόρφωση της αναγκαίας πολιτικής από ευρύ φάσμα των επιστημών, κυρίως Μηχανικών, αλλά και όσων έχουν άμεση σχέση με το φυσικό περιβάλλον».
Το βιβλίο αυτό διαμορφώθηκε βήμα-βήμα από την αρχή της διδασκαλίας του μαθήματος «Αειφόρος Ανάπτυξη» της Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος το 1999.
Ενδεικτικά περιεχόμενα: Βασικές αρχές της Αειφόρου Ανάπτυξης και της αποτίμησης των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής στην οικονομία και την κοινωνία. Η σχέση της οικονομίας με το περιβάλλον. Επαναπροσδιορισμός της ατομικής ευημερίας και του εθνικού πλούτου. Εξωτερικές οικονομίες, αειφορική διαχείριση φυσικών πόρων. Μεταφορά τεχνολογίας, κυκλική οικονομία και βιομηχανική συμβίωση. Φέρουσα ικανότητα και οικολογικό αποτύπωμα. Οικονομική αποτίμηση των οικοσυστημάτων. Συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.
Ο συγγραφέας ευχαριστεί τους μεταπτυχιακούς και προπτυχιακούς σπουδαστές, γιατί ο διάλογος μαζί τους με βοήθησε να γίνουν βελτιώσεις τόσο στο περιεχόμενο, όσο και στον τρόπο παρουσίασης της έκδοσης.

Στοιχεία βιβλίου:
Αειφόρος Ανάπτυξη και Οικονομικά της Κλιματικής Αλλαγής
Εκδόσεις Παπασωτηρίου
Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 112696662
Έκδοση: 1η/2023
ISBN: 9789604911608

ΟΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΣΚΙΑΣΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΝ ΑΝΕΚΑΘΕΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
Το γυαλί είναι βασικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής έκφρασης ενός κτιρίου, ενώ μέσω των ανοιγμάτων παρέχει οπτική σύνδεση με το εξωτερικό περιβάλλον και φυσικό φωτισμό, με θετικό αντίκτυπο στη διάθεση, στην παραγωγικότητα και στην υγεία των χρηστών. Επιπλέον, μέσω της σωστής διαχείρισης ο φυσικός φωτισμός μειώνει τις ανάγκες του τεχνητού φωτισμού και ως εκ τούτου τις ενεργειακές καταναλώσεις.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ & ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ

Εκτιμάται ότι ο ξενοδοχειακός τομέας αποτελεί μία από τις πιο ενεργοβόρες δραστηριότητες του κτιριακού τομέα που δεν προορίζονται για κατοίκηση, καθώς οι απαιτήσεις σε ενέργεια μπορεί να ξεπεράσουν τις 400 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο ωφέλιμης επιφάνειας, σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα λειτουργίας των ξενοδοχειακών μονάδων της ευρωπαϊκής Μεσογείου. Ανάγοντας αυτές τις υψηλές καταναλώσεις σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα υπολογίζεται ότι η μέση ετήσια παραγωγή σε CO2 ανέρχεται σε 160 - 200 kg ανά τετραγωνικό μέτρο ωφέλιμης επιφάνειας, επιβαρύνοντας την ατμόσφαιρα κατά 10 Μt ετησίως, σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι μεταλλικής κατασκευής, ενώ οι τοιχοποιίες πλήρωσης έχουν πραγματοποιηθεί από ξηρά δόμηση. Στο πλαίσιο της βιοκλιματικής προσέγγισης του έργου έχουν προβλεφθεί, πέρα από τη μόνωση στο εξωτερικό κέλυφος του κτιρίου, φυσικός φωτισμός και αερισμός σε όλους τους κύριους χώρους, καθώς και φωτοβολταϊκό σύστημα στην οροφή για χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπροσθέτως, έχουν τοποθετηθεί κατακόρυφα σκίαστρα στο χώρο υποδοχής, ώστε να περιοριστεί η ακτινοβολία του δυτικού ήλιου κατά τη θερινή περίοδο. Για τα κατακόρυφα σκίαστρα επιλέχθηκε ξύλο ιρόκο, λόγω της αυξημένης αντοχής του, ενώ γενικότερα η χρήση του ξύλου τόσο εξωτερικά, όσο και εσωτερικά συμβάλλει στο αίσθημα της οικειότητας.
Σημαντικό μορφολογικό στοιχείο του όγκου που στεγάζει το χώρο της υποδοχής αποτελεί το εξωτερικό στέγαστρο, το οποίο "τυλίγει" συνολικά τον όγκο και τονίζει την είσοδο του κτιρίου, ενώ ταυτόχρονα διαμορφώνει τη βάση των κατακόρυφων ξύλινων σκιάστρων.
APXITEKTONIKH MEΛETH ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗ: GA-architects / ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ, ΑΘΗΝΑ ΜΕΝΤΕΣΙΔΟΥ
ΦΩTOΓPAΦΙΕΣ: ΧΑΡΗΣ ΣΟΛΩΜΟΥ

Τα προτεινόμενα έργα αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού της "Μαρίνας Βουλιαγμένης" περιλαμβάνουν την ανακατασκευή και αναδιάταξη των υφιστάμενων λιμενικών έργων και τη διαμόρφωση νέας χερσαίας ζώνης. Διαμορφώνονται νέες αναπτύξεις συνολικής δόμησης 4.800 m² με χρήσεις τουρισμού - αναψυχής και διοίκησης και λειτουργίας της μαρίνας, καθώς και υπαίθριες διαμορφώσεις. Ενταγμένα στο περιβάλλον που δημιουργούν τα πολυάριθμα σκάφη, που ελλιμενίζονται στη μαρίνα και τα οποία αποτελούν την πλέον εντυπωσιακή συλλογή γιοτ που μπορεί να συναντήσει κανείς στη χώρα, τα νέα κτίρια ακολουθούν μορφολογία που εμπνέεται από το ναυπηγικό σχεδιασμό τους. Μιλώντας τη γλώσσα τους, οι όψεις των κτιρίων χαρακτηρίζονται από καμπύλα πτυχωτά, κεκλιμένα ή μη αναπτύγματα εξωτερικών τοίχων, από λευκό λείο εμφανές σκυρόδεμα, τα οποία προσδίδουν την αίσθηση της κίνησης και της ενέργειας. Το λευκό λείο εμφανές σκυρόδεμα των όψεων, που περιλαμβάνει τόσο φέροντα, όσο και μη φέροντα στοιχεία του στατικού οργανισμού, σκυροδετείται ταυτόχρονα με αυτό του εσωτερικού σκελετού, ο οποίος κατασκευάζεται από απλό σκυρόδεμα. Τα καμπύλα τμήματα προβλέπεται να κατασκευαστούν με ειδικούς μεταλλότυπους.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: ΑΕΤΕR ARCHITECTS / ΧΑΡΡΥ Κ. ΜΠΟΥΓΑΔΕΛΛΗΣ, ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΜΑΡΙΑ ΡΙΖΟΥ
ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ: BATIS 3D DESIGN STUDIO

Όμορφη αρχή:
"Σχεδιάζοντας ένα πολυτελές ξενοδοχείο στην καρδιά των Δολομιτών!.
Όταν ακούσαμε γι’ αυτό το έργο, όλοι ενθουσιαστήκαμε με την ευκαιρία που μας δόθηκε να επανασχεδιάσουμε το εσωτερικό αυτού του ιστορικού ξενοδοχείου."

Στόχος ήταν η δημιουργία ενός ξενοδοχείου με ισχυρή και "φρέσκια" ταυτότητα, που να αποτελεί από μόνο του προορισμό.
Για να εκσυγχρονιστεί ένα ιστορικό κτίριο των αρχών του 20ου αιώνα, χρειαζόταν μια ισχυρή ιδέα, η οποία να μην είναι αποτέλεσμα "διακοσμητικών" κριτηρίων, αλλά να βασίζεται στο "genius loci" της περιοχής και του κτιρίου. Η νέα αισθητική θα έπρεπε να αντικατοπτρίζει ξεκάθαρα το προφίλ των νέων επισκεπτών του.
Η γαλήνια ορεινή ομορφιά, οι ειδυλλιακές χιονισμένες πλαγιές και η χαρακτηριστική κουλτούρα της περιοχής επηρέασαν τη διαμόρφωση της ιδέας του εσωτερικού σχεδιασμού. Δημιουργήθηκε έτσι ένα άνετο, κομψό και "ζεστό" καταφύγιο μετά από μια κουραστική μέρα σκι ή περπατήματος, συνδυάζοντας το ρουστίκ στυλ με μια κομψή, πολυτελή αλλά και σύγχρονη πινελιά.
Οι κοινόχρηστοι χώροι
Ο σχεδιασμός της υποδοχής δημιουργεί την πρώτη αίσθηση δέους, όταν ο επισκέπτης μπαίνει στο κτίριο. Εμπνευσμένη από τα βράχια του βουνού, η ρεσεψιόν τραβάει τα βλέμματα και το σκηνικό ολοκληρώνεται με τα κρεμαστά φωτιστικά και τη δημιουργία ενός εγγενούς γεωμετρικού μοτίβου φωτός.
Η χρωματική παλέτα του χώρου υποδοχής περιλαμβάνει γήινους τόνους όπως μαύρο, σκούρο πράσινο, μπεζ και κόκκινο τόνους, που συνδυάζονται αρμονικά με τη σκούρα καφέ ξύλινη επένδυση. Τα έργα τέχνης τραβούν τα βλέμματα και το τζάκι γίνεται η καρδιά του λόμπι ενισχύοντας τη νέα ζεστή και μοντέρνα ατμόσφαιρα. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προσθήκες στη γωνία του τζακιού είναι ο τοίχος καθρέφτη, που επενδύθηκε με διαφορετικά σχήματα και χρώματα καθρεφτών, οι οποίοι δεν αντανακλούν μόνο το φως από το εξωτερικό, αλλά αντανακλούν και όλες τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στο "Grand Salon".
Οι βεράντες ήταν ένα σημαντικό στοιχείο στον σχεδιασμό των κοινόχρηστων χώρων, επειδή παραπέμπουν στο ένδοξο παρελθόν του ξενοδοχείου, όταν χρησιμοποιήθηκαν εντατικά. Τα τεράστια παράθυρα κάνουν τους εξωτερικούς χώρους να αποτελούν συνέχεια του εσωτερικού χώρου διαβίωσης. Εκεί τοποθετήθηκαν διαφορετικοί τύποι ομάδων καθιστικών με τουίντ υφάσματα και γούνες, ώστε να δημιουργούνται σημεία ανάπαυσης και απόλαυσης της υπέροχης θέας προς το βουνό.
Το bar lounge με το δέρμα, τις πέτρινες επιφάνειες των τραπεζιών και τα φωτιστικά υψηλής ποιότητας δημιουργούν μια εκλεκτικιστική, κομψή ατμόσφαιρα. Ο εντυπωσιακός υπάρχων πολυέλαιος από γυαλί Murano, ένα από τα παλαιότερα αντικείμενα, που χρονολογείται σχεδόν έναν αιώνα πριν, τοποθετείται σε μια πορτοκαλί προθήκη από πλεξιγκλάς, δημιουργώντας μια ξεχωριστή εικόνα, που ενώνει το παρελθόν με το μέλλον.
Στο σπα γίνεται μια ενδιαφέρουσα μετάβαση ανάμεσα στους χώρους, στους οποίους το χρώμα, ο ήχος, οι υφές, τα υλικά και οι μυρωδιές καθηλώνουν τις αισθήσεις. Κύρια αναφορά είναι η φύση, το τοπίο των δέντρων στους τοίχους και τα διαχωριστικά. Στοιχεία καθρέφτη, μπλε χρώματα και κρυφός φωτισμός ολοκληρώνουν την εμφάνιση.
Το ολοήμερο εστιατόριο είναι κομψό, αλλά χαλαρό. Φιλόξενο στοιχείο αποτελεί το ηλεκτρικό τζάκι και ο κρυφός φωτισμός, σε συνδυασμό με κορμούς δέντρων. Τα γεωμετρικά διάτρητα ξύλινα χωρίσματα οργανώνουν τον χώρο και μαζί με την οθόνη κρασιού τον κάνουν πιο ενδιαφέροντα.
Τα δωμάτια
Η αίσθηση του βουνού επηρεάζει βαθιά όχι μόνο τις επιλογές υλικών στα δωμάτια, όπως το ξύλο, αλλά και τη γήινη και ανοιχτόχρωμη παλέτα των εσωτερικών χώρων. Ανοιχτό πράσινο, σκούρο γκρι, μόκα και καφέ αναμειγνύονται αρμονικά μέσα από τη σωστή ποικιλία διαφορετικών υφών. Ασπρόμαυρα κομμάτια τέχνης ολοκληρώνουν την εμφάνιση.
Τα ξύλινα δοκάρια ενοποιούν όλα τα επί μέρους στοιχεία δημιουργώντας συνεχή γραμμή από τον τοίχο μέχρι την οροφή, συνδέοντας τις διαφορετικές πλευρές. Η πλευρά του κρεβατιού, με σημείο εστίασης ένα τεράστιο έργο τέχνης επάνω από το κρεβάτι, ολοκληρώνεται με τη συμμετρική χρήση των φωτιστικών τοίχου και ανάγνωσης. Το πλαϊνό μέρος της τηλεόρασης, του γραφείου και του πάγκου περιλαμβάνει τζάκι και στρογγυλό καθρέφτη με κρυφές λεπτομέρειες φωτισμού. Οριζόντια στοιχεία συνδέουν τα ανοιχτά ράφια και τις ντουλάπες, με τα καλύμματα του καλοριφέρ με ειδικές διάτρητες λεπτομέρειες σε σχήμα νιφάδας χιονιού.

Το κτίριο βρίσκεται στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου, επί των οδών Μίνωος 13 και Τσίχλη 9, δίπλα στα μνημεία των δημόσιων τούρκικων χαμάμ. Αρχικά δεν αποτελούσε ενιαίο κτίριο αλλά δύο διακριτές οικίες διαχωρισμένες με τοίχο περίφραξης. Μέρος της διαδικασίας αναπαλαίωσης ήταν η αρμονική συνένωση των δύο όμορων διώροφων κτιρίων με ένα άνοιγμα στην αυλή των δύο ιδιοκτησιών κι ενοποίηση των δύο μικρών ακάλυπτων χώρων.
Το κτίριο χρονολογείται από την ενετική κατοχή της Κρήτης το 16ο αιώνα και γι’ αυτό φέρει την ιδιάζουσα βενετσιάνικη αρχιτεκτονική της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου. Οι εργασίες ήταν σε άμεση συμφωνία με τις οδηγίες τις αρχαιολογίας, ώστε να διατηρηθεί ο παραδοσιακός αρχοντικός χαρακτήρας του οικήματος. Η εξωτερική αυθεντική πρόσοψη από ποζολανικό επισκευαστικό επίχρισμα με υδράβεστο χωρίς τσιμέντο σε γήινη απόχρωση και τα εξωτερικά ενεργειακά ξύλινα κουφώματα από ιρόκο σε εκρού χρώμα δημιουργούν μια σύγχρονη συνέχεια στην ιστορία. Στα κτίρια έχουν πραγματοποιηθεί ολοκληρωτικές εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης και εσωτερικής διαρρύθμισης, που ακολουθούν αυστηρά τις προδιαγραφές του οικισμού της Παλιάς Πόλης. Ταυτόχρονα, έγιναν παρεμβάσεις ώστε η οικία να προσφέρει όλες τις σύγχρονες παροχές για μια άνετη και πολυτελή διαμονή.
Στο κτίριο επί της οδού Μίνωος η είσοδος κοσμείται από ένα τοξωτό λίθινο θύρωμα, ενώ στο εσωτερικό του κτιρίου υπάρχει άνοιγμα, το οποίο διαμορφώνεται με μεγάλο οξυκόρυφο τόξο. Το θύρωμα αποκαταστάθηκε, καθώς η παλιά μπαλκονόπορτα έγινε παράθυρο. Εκεί τοποθετήθηκε παραδοσιακό κάγκελο κι όχι εξώστης, δείχνοντας σεβασμό στην αρχική μορφή που είχε το κτίριο. Εσωτερικά, το λευκό πατητό τσιμεντοκονίαμα με σμυριδόπετρα στο δάπεδο, οι πετρόχτιστες τοξωτές καμάρες και οι ξύλινες δοκοί προσδίδουν ιδιαίτερη αισθητική αξία και αποκαλύπτουν ένα μεγαλειώδες σκηνικό εκλεπτυσμένης απλότητας.
Η μεταγενέστερη ξύλινη στέγη με επικάλυψη ελλενίτ των δύο δωματίων του ορόφου αποξηλώθηκε και δημιουργήθηκε νέα, επίπεδη, από οπλισμένο σκυρόδεμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι έτσι ήταν η κατοικία όταν πρωτοχτίστηκε το 16ο αιώνα. Παράλληλα, κατά τη μερική αντικατάσταση - επισκευή της ξύλινης στέγης, έγινε αντικατάσταση των ζευκτών με νέα ίδιου τύπου και στις ίδιες θέσεις. Επίσης έγινε αποξήλωση και αποκατάσταση των κεραμιδιών της στέγης με άλλα όμοια, αφού πρώτα πραγματοποιήθηκε υγρομόνωση με πισόπανο και τοποθετήθηκε θερμομόνωση 5 cm επάνω σε ξύλινο πέτσωμα. Στο ξύλινο δάπεδο του ορόφου, που επίσης είχε γίνει με τα χρόνια σαθρό, τοποθετήθηκαν νέα δοκάρια και σανίδια.
Η πρόσβαση στον όροφο πραγματοποιείται από εσωτερική σκάλα, κατασκευασμένη από ξύλο δρυός και γυαλί. Εκεί υπάρχει ένα τοξωτό τζάκι και παραδοσιακός φούρνος, ενώ στα ανατολικά του νότιου τοίχου ένα χαμηλό θύρωμα οδηγεί σε λίθινο βαθμιδωτό πρόβολο. Αυτός ο πρόβολος, που ήταν κατασκευασμένος από σκυρόδεμα, κατεδαφίστηκε, και στη θέση του μπήκε μια ελαφριά μαύρη μεταλλική κατασκευή με δάπεδο από γυαλί για την είσοδο στα υπνοδωμάτια του ορόφου. Στα υπνοδωμάτια του άνω ορόφου έγινε ένας καλύτερος διαχωρισμός. Κατασκευάστηκαν επιπλέον δύο μπάνια και μία αποθήκη στο ισόγειο, ώστε να εξυπηρετούν τις ανάγκες περισσότερων φιλοξενούμενων στην οικία. Ιδιαίτερο στοιχείο του αρχοντικού είναι το μικρό εσωτερικό πηγάδι, στο οποίο τοποθετήθηκε εσωτερικός φωτισμός και τζάμι στο στόμιό του, ώστε να αναδειχθεί η φυσικότητα και το παραδοσιακό του χώρου.
Το κτίριο επί της οδού Τσίχλη φέρει παράθυρο με εξέχουσες κορνίζες, λίθινες και με κύματα, ίδιον της ύστερης ενετικής περιόδου. Σ’ αυτό το κομμάτι του αρχοντικού έγινε αντικατάσταση της στέγης, αποκαθιστώντας τα μεγάλα προβλήματα στατικότητας και στεγανοποίησης που είχε το κτίριο. Τόσο η εσωτερική σκάλα όσο και το ξύλινο δάπεδο και οι δοκοί αποξηλώθηκαν και αντικαταστάθηκαν. Τα υπνοδωμάτια διαχωρίστηκαν εκ νέου και προστέθηκε ένας επιπλέον χώρος υγιεινής.
Και στα δύο κτίρια, τα εξωτερικά κουφώματα αντικαταστάθηκαν με νέα ξύλινα ταμπλαδωτά κουφώματα, στις ίδιες διαστάσεις του αρχικού κτιρίου. Τα εξωτερικά επιχρίσματα, επίσης, έγιναν σε γήινη απόχρωση κουρασάνι, πάντα σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρχαιολογίας. Τοποθετήθηκαν νέες υδραυλικές και ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, και φτιάχτηκαν εκ νέου όλες οι υδρορρόες, ώστε να λυθεί το πρόβλημα της υγρασίας που επί χρόνια κατέτρωγε το αρχοντικό.
Ιδιαίτερη πινελιά ήταν η κατασκευή μιας μικρής πισίνας στον εξωτερικό ακάλυπτο χώρο του κτιρίου. Η λιτή κατασκευή με όψη γρανίτη βυθίζεται στο δάπεδο του ακάλυπτου από λευκό πατητό τσιμεντοκονίαμα και ενσωματώνει ειδικά διαμορφωμένο χώρο για χαμάμ. Για την κατασκευή της πραγματοποιήθηκε μικρή εκσκαφή, κατά την οποία έγινε πρώτα στήριξη των όμορων ιδιοκτησιών με οπλισμένο εκτοξευόμενο σκυρόδεμα 10 cm και στη συνέχεια η κατασκευή τοιχίων με υγρομόνωση.
Τα δύο κτίρια, πλέον αρμονικά συνδεδεμένα, αποτελούν εντυπωσιακό θέρετρο ιστορικής σημασίας, που κάθε γωνιά του έχει φιλοτεχνηθεί με σεβασμό στην πολιτισμική κληρονομιά και έχει αναδειχθεί μέσα από τη διατήρηση της μνήμης και τη στοργική αναπαλαίωση χρηστικών αντικείμενων της κρητικής παράδοσης.

Το πρότυπο εστιατόριο της εταιρείας McDonald's στη Φλόριντα στοχεύει να γίνει το πρώτο "Net Zero Energy" εστιατόριο γρήγορης εξυπηρέτησης, δηλαδή με μηδενική ενεργειακή κατανάλωση, μέσω της πρωτοβουλίας βιωσιμότητας (Scale for Good) της εταιρείας. Το εμβληματικό εστιατόριο βρίσκεται στο θέρετρο "Walt Disney World", για πάνω από 20 χρόνια. Ο σχεδιασμός του πρώτου κτιρίου από τον αρχιτέκτονα Venturi Scott Brown εμπνέει τη μοντέρνα αναδιαμόρφωση χωρίς να την εγκλωβίζει στο παρελθόν.
Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός
Το κτίριο βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του οικοπέδου, αφήνοντας τη μεγαλύτερη επιφάνεια του αδόμητη. Αυτή η επιφάνεια αφιερώνεται στο αυτοκίνητο, έχοντας πορείες περιμετρικά του κτιρίου, σημείο παραλαβής παραγγελίας με αυτοκίνητο και αρκετούς χώρους στάθμευσης ,τόσο στην πρόσοψη, όσο και στο πίσω μέρος του.
Σε γενικές γραμμές, η αρχιτεκτονική σύνθεση του εστιατορίου χαρακτηρίζεται από απλά διακριτικά στοιχεία.Αυτή η λογική ακολουθείται από τον κατασκευαστικό σχεδιασμό μέχρι και τη διακόσμηση.
Αναλυτικότερα, η μεταλλική κατασκευή, που στηρίζει το κτίριο, αποτελείται από κυλινδρικές κολόνες, οι οποίες οργανώνονται γραμμικά αφήνοντας μεγάλη απόσταση μεταξύ τους. Μ' αυτόν τον τρόπο όχι μόνο αποδίδονται ευρείς χώροι, αλλά συνδυαστικά με το ανοιχτό γκρι χρώμα του σκελετού εντείνεται η οπτική διαπερατότητα και δημιουργείται η αίσθηση ανεπιτήδευτης ελαφρότητας, παρά το γεγονός ότι το κτίριο είναι στην πραγματικότητα αρκετά ογκώδες. Αυτή η αίσθηση συμπληρώνεται από τη λεπτή στέγη, αλλά και την αντιδιαμετρική κλίση των δύο βασικών στεγασμάτων. Η πλήρωση υλοποιείται με βασικό υλικό το γυαλί. Τα μεγάλα υαλοστάσια αναιρούν τα όρια μεταξύ του κλειστού και του ανοιχτού χώρου επιτρέποντας στο φυσικό φως να διεισδύσει στο εσωτερικό, αλλά και βοηθώντας στο φυσικό εξαερισμό του. Η κατασκευή συμπληρώνεται από τις ξύλινες περσίδες που βρίσκονται στα κενά του περιμετρικού μεταλλικού σκελετού και ως εξωτερική επικάλυψη των βόρειων υαλοστασίων, πρωταγωνιστώντας σε κάθε όψη του κτιρίου.
Συγχρόνως, η λιτότητα των ψυχρών και ανοιχτών γκρι αποχρώσεων του φέροντα οργανισμού, των δαπέδων, των σταθερών στοιχείων της επίπλωσης, αλλά και των ξύλινων επενδύσεων δρουν ως μια ενιαία χρωματική βάση, η οποία αναδεικνύει τα επιμέρους στοιχεία των έντονων αποχρώσεων του κόκκινου, του μαύρου, αλλά και του κίτρινου, που είναι το χαρακτηριστικό χρώμα της εταιρείας.
Συνολικά, όλα αυτά τα στοιχεία υλοποιούν έναν από τους βασικότερους στόχους του έργου: την εκπαίδευση μέσω της αρχιτεκτονικής. Το ίδιο το κτίριο γίνεται ένα εργαλείο αφήγησης, το οποίο χάρη στο σχεδιασμό του υποστηρίζει γραφικά, διαδραστικά βίντεο και μοναδικά παιχνίδια, διδάσκοντας τους επισκέπτες όλων των ηλικιών τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος.
Ενεργειακός Σχεδιασμός
Οι δύο βασικοί άξονες της μελέτης του ενεργειακού σχεδιασμού του κτιρίου είναι η το τοπικό κλίμα και η τοπική αρχιτεκτονική. Έπειτα από μελέτες διαπιστώθηκε ότι η διαβίωση σε σκιά είναι άνετη το 65% της διάρκειας του έτους, με βάση τη θερμοκρασία, την υγρασία και τη ροή αέρα στην περιοχή. Οι αρχιτέκτονες έλαβαν υπόψη τα στοιχεία αυτών των μελετών, ενώ εμπνεόμενοι από τη "lanais", δηλαδή τη στεγασμένη βεράντα των παραδοσιακών κατοικιών της περιοχής, εισήγαγαν ένα μεγάλο ημιυπαίθριο χώρο εστίασης. Η στέγαση του γίνεται από μία λεπτή οροφή ηλιακών πάνελ, ενώ περικλείεται από ξύλινες οριζόντιες περσίδες, οι οποίες αφήνουν μεγάλο ύψος διέλευσης και έχουν αρκετό διάκενο ώστε να ελέγχονται επιτυχημένα ο φυσικός φωτισμός και ο αερισμός, αλλά και να δημιουργούνται οπτικές φυγές προς το φυσικό τοπίο. Το αποτέλεσμα είναι ένας φωτεινός, ευχάριστος και φιλόξενος χώρος, που ελκύει τους επισκέπτες να απολαύσουν σε αυτόν το γεύμα τους, αποτελώντας παράλληλα μια υγιή και βιώσιμη "απάντηση" στο υποτροπικό κλίμα της Φλόριντα.
Ανάλογα, το μεγάλο ύψος του εσωτερικού χώρου και τα υαλοστάσια που τον διαχωρίζουν από τον εξωτερικό επιτρέπουν τη γενναιόδωρη είσοδο του φωτός και ευνοούν το φυσικό του αερισμό το 65% της διάρκειας του έτους. Ειδικότερα, στο κάτω μέρος των υαλοστασίων υπάρχουν περσιδωτά παράθυρα, τα οποία είναι ανοιχτά τις περισσότερες ώρες της ημέρας και λειτουργούν βάσει αισθητήρων θερμοκρασίας και υγρασίας. Έτσι, όταν απαιτείται τεχνητός κλιματισμός, κλείνουν αυτόματα.
Επιπλέον, όπου δεν υπάρχουν τζαμαρίες ή περσίδες υπάρχουν φυτεμένοι τοίχοι. Μάλιστα, 167 m2 της συνολικής επιφάνειας των όψεων επενδύεται με φυτά της περιοχής. Η κατασκευή αυτή συμβάλλει τόσο στη θερμομόνωση των εσωτερικών χώρων, όσο και στη βελτίωση της ποιότητα του μικροκλίματος. Η πολυχρωμία της αποτελεί μια ιδιαίτερη εικαστική πινελιά στις όψεις, η οποία σε συνδυασμό με τις περσίδες, δίνει την αίσθηση ότι το κτίριο αναδύεται μέσα από τον υδροβιότοπο που το περιβάλλει. Όσον αφορά στον περιβάλλοντα χώρο, το 38% της συνολικής έκτασης είναι φυτεμένο ή υδατοπερατό, ώστε τα όμβρια ύδατα να οδηγούνται ανεμπόδιστα στο φυσικό περιβάλλον.
Εξοικονόμηση Ενέργειας
Ακολουθώντας την πορεία προς τη μηδενική κατανάλωση ενέργειας, προβλέπεται για το νέο κτίριο ενεργειακή κατανάλωση EUI 283 kBtu / τετρ. πόδια / έτος, δηλαδή 35% λιγότερη από τα υπόλοιπα καταστήματα της εταιρείας. Αυτή η κατανάλωση αντισταθμίζεται στη συνέχεια από επιτόπιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως τα 1.740 m² φωτοβολταϊκών πλαισίων, τα 447 m² πετάσματα φωτοβολταϊκών ενσωματωμένα στα τζάμια οροφής (BiPV, και τα 25 φώτα υπαίθριου φωτισμού με ηλιακά πάνελ. Ως εκ τούτου, παράγεται περισσότερη ενέργεια από ό, τι χρησιμοποιείται από το εστιατόριο.
Πέρα από το ηλιακό φως επιστρατεύεται και η ανθρώπινη δραστηριότητα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Δίπλα στον ημιυπαίθριο χώρο έχουν εγκατασταθεί σταθερά ποδήλατα, στα οποία μπορεί να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια. Μέσω της άσκησης λοιπόν, οι επισκέπτες μπορούν να διαλέξουν να μάθουν τον αντίκτυπο της ανθρώπινης δραστηριότητας με γραφική αναπαράσταση ή να φορτίσουν με εναλλακτικό τρόπο τα κινητά τους.

Το έργο βρίσκεται στην περιοχή της Καλαμαριάς στη Θεσσαλονίκη και αφορά στην προσθήκη τριών ορόφων σε υφιστάμενο κτίριο. Η αρχική κατασκευή της δεκαετίας του ’90 αποτελούνταν από πυλωτή και δυο ορόφους, στους οποίους αναπτυσσόταν μία κατοικία.
Για την καθ’ ύψος επέκταση απαιτήθηκαν εργασίες ενίσχυσης που περιλάμβαναν νέα θεμελίωση και κατασκευή τοιχίων εμφάτνωσης από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η προσθήκη των τριών νέων επιπέδων έγινε με μεταλλικό φέροντα οργανισμό και τα δάπεδα κατασκευάστηκαν από τραπεζοειδή λαμαρίνα και επικάλυψη με ελαφρά οπλισμένο σκυρόδεμα. Τόσο ο φέρων οργανισμός όσο και οι τελικές επενδύσεις οριζόντιων και κατακόρυφων επιφανειών πρόσθεσαν στην υφιστάμενη κατασκευή το λιγότερο δυνατό βάρος.
Οι εκτεταμένες στατικές επεμβάσεις οδήγησαν στον πλήρη επανασχεδιασμό της όψης του κτιρίου, προκειμένου να εκσυγχρονιστεί και να αποτελέσει ένα ενιαίο σύνολο αισθητικά. Στα δυο πρώτα επίπεδα οι εξώστες επενδύθηκαν με πετάσματα φυσικού καπλαμά, κατάλληλου για χρήση σε εξωτερικό χώρο, ενώ το στηθαίο είναι από ενισχυμένο διαυγές κρύσταλλο. Το άνω μέρος διαφοροποιείται καθώς οι εξώστες οργανώνονται με πλαίσια αλουμινίου σε γκρι απόχρωση.
Το σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης και η χρήση κατακόρυφων σκιαδιών ηλιοπροστασίας συνέβαλαν στην ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου.
Η νέα κατοικία οργανώνεται σε τρία επίπεδα, που συνδέονται τόσο εσωτερικά όσο και με το κοινόχρηστο κλιμακοστάσιο. Στο πρώτο επίπεδο, που βρίσκεται στον τρίτο όροφο, βρίσκονται οι ιδιωτικοί χώροι της οικογένειας με τα υπνοδωμάτια και τους χώρους υγιεινής.
Στο δεύτερο επίπεδο βρίσκεται η κεντρική είσοδος της κατοικίας. Εκεί οι χώροι είναι ανοιχτοί επιτρέποντας την οπτική επικοινωνία και την ανεμπόδιστη είσοδο φυσικού φωτός. Η επιλογή έγινε προκειμένου να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή θέα και ταυτόχρονα η εκμετάλλευση του διπλού ύψους στον κυρίως χώρο του καθιστικού. Το τρίτο επίπεδο, με μικρότερη επιφάνεια, φιλοξενεί τους επισκέπτες της οικογένειας.
Κεντρικό θέμα αποτελεί η ελεύθερη κλίμακα, που συνδέει το καθιστικό με τον ξενώνα. Τα σκαλοπάτια αναρτώνται από την οροφή και επενδύονται με ξύλο καρυδιάς στο σύνολό τους. Οι κατακόρυφες αναρτήσεις από ανοξείδωτο χάλυβα εντείνουν το παιχνίδι φωτός και σκιάς, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση κίνησης και αιώρησης.
Η απέναντι πλευρά οργανώνεται από το σκουρόχρωμα όγκο φυσικού σχιστόλιθου, στον οποίο ενσωματώνονται αποθηκευτικοί χώροι, η τηλεόραση και το τζάκι φυσικού αερίου.
Η κεκλιμένη οροφή επενδύεται με πετάσματα ελαφροσκυροδέματος, η υφή των οποίων αναδεικνύεται τόσο από το φυσικό φως, όσο και από τις γραμμικές ανοξείδωτες λάμες που φέρουν φωτισμό LED.
Η παλέτα των υλικών κινείται σε σκούρες αποχρώσεις με κυρίαρχη την αμερικάνικη καρυδιά που καλύπτει το δάπεδο και επενδύει τις κατακόρυφες επιφάνειες. Το γκρι τσιμεντοκονίαμα στο δάπεδο της κουζίνας συμπληρώνει το λεξιλόγιο και ενδυναμώνει την παρουσία των λευκών επιφανειών από κεραμικό πλακίδιο. Οι χώροι υγιεινής ακολουθούν ένα ξεχωριστό λεξιλόγιο, στο οποίο κυριαρχεί το χρώμα και η χρήση γραφιστικών μοτίβων.
Ο αρχιτεκτονικός φωτισμός στο εσωτερικό είναι διακριτικός, ενώ η χρήση συγκεκριμένων διακοσμητικών φωτιστικών σωμάτων ενδυναμώνει τη γεωμετρία του χώρου.