Όπως συμβαίνει ευρέως στα κτίρια του Λονδίνου οι εξωτερικοί τοίχοι είναι επενδυμένοι με τούβλα, τα οποία χρησιμοποιούνται όμως με νέο τρόπο, με κάθε τούβλο μετατοπισμένο σε σχέση με το επόμενο σε ανοιχτό μοτίβο, τυλίγοντας το κτίριο με μια διαπερατή "κουβέρτα".
Οι πτυχώσεις της πρόσοψης διαμορφώνονται με βάση τις οπτικές φυγές από και προς το κτίριο, ενώ μεγάλες γυάλινες επιφάνειες πλαισιώνουν τη θέα.
Φωτογραφίες: Alex Bland

Στο κτίριο γραφείων ''ART1'' η κυκλική διάτρητη πέργκολα και ένα φυτεμένο δώμα στεφανώνουν την κορυφή του κτιρίου, προσφέροντας μικρότερους υπαίθριους σκιασμένους χώρους εργασίας, καθώς και ένα μπαρ με έναν μεγάλο χώρο εκδηλώσεων, που ενθαρρύνουν νέες μορφές συνδιαλλαγής και διαλόγου.
Φωτογραφίες: Lorenzo Zandri, Γιώργος Σφακιανάκης
Κεντρική φωτογραφία: Lorenzo Zandri

Το αργιλώδες έδαφος μετατρέπεται σε καθαρά κεραμικά υλικά, αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα της μόλυνσης και παράγοντας παράλληλα οικοδομικά υλικά.
Έναν πρωτότυπο τρόπο σκέφτηκε η Ολλανδή σχεδιάστρια Emy Bensorp, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της μόλυνσης του εδάφους. Με τη νεοφυή ιδέα της "Claybens" ανέπτυξε μια μέθοδο μετατροπής του μολυσμένου αργιλώδους εδάφους σε καθαρά κεραμικά υλικά, όπως τούβλα. Η διαπίστωση πως ένα πολύ μεγάλο μέρος του ολλανδικού εδάφους είναι μολυσμένο με υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS) οδήγησε στην παύση εργασιών στον οικοδομικό τομέα.
Αυτές οι ουσίες είναι ισχυρές συνθετικές χημικές ενώσεις, που διασπώνται δύσκολα τόσο κατά τη διάρκεια της χρήσης τους, όσο και κατά την απόρριψή τους στο περιβάλλον. Οι χημικές ουσίες, που άρχισαν να χρησιμοποιούνται ευρέως από τη δεκαετία του 1950, βρίσκονται σήμερα στο έδαφος, στα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα, αλλά και στους έμβιους οργανισμούς, δημιουργώντας μεγάλο παγκόσμιο προβληματισμό για τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και στην υγεία.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος αποφοίτησής της, η Bensorp σχεδίασε μια λύση για το πρόβλημα, χρησιμοποιώντας μολυσμένο πηλό για την κατασκευή τούβλων. Το αργιλώδες έδαφος από επιβαρυμένες περιοχές της Ολλανδίας, όπως το Barendrecht, το Waddixveen και το Schiphol, συλλέχθηκε και ψήθηκε σε θερμοκρασίες 900oC - 1.200oC πριν να χυτευτεί σε καλούπια. Σ’ αυτές τις υψηλές θερμοκρασίες οι χημικές ενώσεις καταστρέφονται, παράγοντας ένα καθαρό δομικό υλικό, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή κεραμικών υλικών, όπως τούβλων, πλακιδίων, ειδών υγιεινής κτλ. Σύμφωνα με τη σχεδιάστρια το μόνο που απομένει από το "βρόμικο" παρελθόν είναι η σφραγίδα που αναφέρει την τοποθεσία προέλευσης και την ποσότητα των χημικών που αφαιρέθηκαν.

Τα μεταλλικά βιομηχανικά κτίρια στεγάζουν συνήθως χώρους παραγωγής, μεταποίησης και αποθήκευσης προϊόντων, ενώ τις περισσότερες φορές οι χώροι γραφείων μιας βιομηχανίας βρίσκονται για λόγους ασφαλείας σε χωριστά κτίρια, που είναι είτε σύμμεικτα είτε αμιγώς από οπλισμένο σκυρόδεμα. Στα βιομηχανικά κτίρια οι θέσεις των αντισεισμικών αρμών πλήρους διαχωρισμού συμπίπτουν μ’ αυτές των πυροδιαμερισμάτων, ενώ στα κτίρια οπλισμένου σκυροδέματος η μέγιστη απόσταση μεταξύ τους περιορίζεται στα 40 m.
O φέρων οργανισμός αποτελείται από τα εξής στοιχεία:
1. Μεταλλικά πλαίσια παράλληλα στη μικρή διεύθυνση της κάτοψης σε αποστάσεις μεταξύ τους περίπου 6 m. Πολλές φορές η δοκός - ζύγωμα του πλαισίου αντικαθίσταται από μεταλλικό δικτύωμα, για να γεφυρωθούν μεγάλα ανοίγματα ή λόγω απαιτήσεων διέλευσης καλωδιώσεων / σωληνώσεων.
2. Μεταλλικές τεγίδες, παράλληλες στη διαμήκη διεύθυνση του κτιρίου. Οι αποστάσεις μεταξύ των τεγίδων κυμαίνονται μεταξύ 0,75 - 2,0 m. Πολλές φορές οι τεγίδες αποτελούνται από εναλλασσόμενα τμήματα ίσα με 1,5 x L και 0,5 x L (όπου L η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών ζυγωμάτων), τα οποία συνδέονται αρθρωτά μεταξύ τους και με διαγώνιες ράβδους στα πλησιέστερα ζευκτά.
3. Οριζόντιοι χιαστί αντιανέμιοι σύνδεσμοι στέγης, παράλληλοι στη διεύθυνση των πλαισίων, που συνδέουν πλευρικά δύο πλαίσια μεταξύ τους. Οι αντιανέμιοι σύνδεσμοι στέγης τοποθετούνται ανά περίπου 20 m. Συχνά, τοποθετούνται σύνδεσμοι στέγης στην περίμετρο του κτιρίου και κατά μήκος του κορφιά της στέγης.
4. Κατακόρυφοι χιαστί σύνδεσμοι, που συνδέονται με τους αντιανέμιους συνδέσμους στέγης. Όταν υπάρχει γερανογέφυρα πρέπει να υπάρχει κόμβος του κατακόρυφου χιαστί συνδέσμου με τον στύλο στο ύψος της γερανογέφυρας, ώστε να προσφέρεται επαρκής πλευρική στήριξη.
5. Μηκίδες ανά 2,0 m, που τοποθετούνται στην εξωτερική παρειά των στύλων, παράλληλα προς τη διαμήκη διεύθυνση του κτιρίου.
6. Κεφαλοδοκός, που συνδέει τους στύλους μεταξύ τους στη διαμήκη διεύθυνση.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΑΝΕΤΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ ΣΕ ΑΜΕΑ

Η δυνατότητα απρόσκοπτης προσβασιμότητας όλων των κτιρίων, ειδικότερα δε των δημόσιων δομών και των χώρων συνάθροισης του κοινού, αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα όλων των πολιτών. Μάλιστα, στην περίπτωση των ατόμων με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης και ισονομίας, ισοτιμίας και αλληλεγγύης. Οι σύγχρονες κατασκευές λαμβάνουν ως επί το πλείστον σοβαρά υπόψη τις ανάγκες του συνόλου των ατόμων κατά τη διαδικασία σχεδιασμού τους. Υπάρχει, όμως, ένα μεγάλο ποσοστό υφιστάμενων κτιρίων, το οποίο χρειάζεται αναβάθμιση σε ό,τι αφορά στην προσβασιμότητα. Ανακύπτει, επομένως, η αναγκαιότητα προσαρμογής αυτών των δομών στα νέα δεδομένα, με στόχο τη δημιουργία δημόσιων κτιρίων και χώρων προσβάσιμων σε όλους.
Επομένως, η έννοια της αναβάθμισης των κτιριακών υποδομών δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στην τοποθέτηση ραμπών και ανελκυστήρων. Πρόκειται για ένα συνολικό επανασχεδιασμό του χώρου, με κατανοητή και εύκολα αντιληπτή από όλους σήμανση, με χρωματικές αντιθέσεις για τον εντοπισμό τυχόν εμποδίων, με περιορισμένη χρήση κλιμάκων και υψομετρικών διαφορών, με σήμανση σε μορφή Braille (ανάγλυφη γραφή τυφλών) και ηχητικά σήματα κ.ά., ώστε να καλύπτει τις ανάγκες ενός ευρύτερου φάσματος ατόμων.

Στο οικονομικό κέντρο της Σινγκαπούρης, σε ένα πυκνό και συνάμα πράσινο αστικό τοπίο, ο ουρανοξύστης ύψους 280 m εξερευνά τον τροπικό αστικό σχεδιασμό σε κατακόρυφο άξονα. Λειτουργεί σαν ένα όραμα για ένα μέλλον, στο οποίο η πόλη και η ύπαιθρος, ο πολιτισμός και η φύση μπορούν να συνυπάρχουν και τα αστικά τοπία μπορούν να επεκταθούν απεριόριστα στην κατακόρυφη διεύθυνση. Το "CapitaSpring" δημιουργεί μια ποικιλόμορφη γειτονιά με εστιατόρια, κατοικίες, γραφεία, που εξυπηρετούν την υιοθέτηση υβριδικών στρατηγικών εργασίας και εναέριους κήπους από το ισόγειο μέχρι τον 51ο όροφο.
Σε πολλαπλά επίπεδα τα κατακόρυφα στοιχεία που απαρτίζουν τις όψεις του κτιρίου τραβιούνται σαν κουρτίνες και αποκαλύπτουν τις πράσινες "οάσεις" που ανθίζουν στο εσωτερικό του. Ο ουρανοξύστης φιλοξενεί περισσότερα από 80.000 φυτά, με συνολική φυτεμένη έκταση άνω των 8.300 m², που αντιστοιχoύν στο 140% της επιφάνειας του οικοπέδου.
Ελικοειδή κατάφυτα μονοπάτια οδηγούν στις εισόδους στο ισόγειο, μέσα σε έναν γενναιόδωρο ανοιχτό χώρο ύψους 18 m στη βάση του πύργου, ο οποίος προσφέρει καταφύγιο από τον ήλιο και τη βροχή και καλωσορίζει τους επισκέπτες σε ξεχωριστούς χώρους υποδοχής για τις διάφορες χρήσεις.
Στον πυρήνα του κτιρίου τέσσερα συνεχή επίπεδα δημιουργούν την "πράσινη όαση", έναν υπαίθριο κήπο 35 m για εργασία, περιπάτους, χαλάρωση, άσκηση και εκδηλώσεις. Ο κήπος ενσωματώνει απρόσκοπτα την τροπική φύση στον σύγχρονο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και παρέχει στους χρήστες άφθονη πρόσβαση σε χώρους πρασίνου.
Ο σχεδιασμός τοπίου στην "πράσινη όαση" μιμείται την ιεραρχία των τροπικών δασών. Ανθεκτικά στη σκιά φυτά με μεγάλα φύλλα βρίσκονται στη βάση, που απαιτούν τη μικρότερη ποσότητα άμεσου φωτός και προχωρώντας προς τη "στέγη" του τροπικού δάσους τοποθετούνται τα δέντρα που διαθέτουν τα μικρότερα φύλλα.
Στον κήπο στον τελευταίο όροφο καλλιεργούνται περισσότερα από 150 είδη φρούτων, λαχανικών, βοτάνων και λουλουδιών για να εφοδιάσουν τα εστιατόρια του κτιρίου με φρέσκες πρώτες ύλες.
Ο ουρανοξύστης "CapitaSpring" έχει πιστοποιηθεί με Green Mark Platinum & Universal Design GoldPLUS από την Building and Construction Authority της Σινγκαπούρης. Το κτίριο διαθέτει επίσης παροχές, που υποστηρίζουν το όραμα του πράσινου σχεδίου της Σινγκαπούρης 2030 για βιώσιμες μεταφορές, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν 165 θέσεις ποδηλάτων, πλήρως εξοπλισμένες εγκαταστάσεις για το τέλος του ταξιδιού και ποδηλατόδρομο 600 m γύρω από την περίμετρο του κτιρίου, που συνδέεται με το ευρύτερο δίκτυο ποδηλασίας της Σινγκαπούρης.

Το έργο αφορά τον σχεδιασμό και την κατασκευή μονώροφης ιδιωτικής κατοικίας στην παραλία Προαστίου Πατρών. Η κατοικία τοποθετείται κεντρικά στη βορειοανατολική πλευρά του οικοπέδου.
Βασική σχεδιαστική αρχή αποτελεί η οργάνωση της κατοικίας σε δύο ορθογώνιους όγκους σε διάταξη ''Γ'', αντανακλώντας το λειτουργικό διάγραμμα της κατοικίας.
Μορφολογικά, ένα λευκό πλαίσιο που αναδιπλώνεται περιέχοντας τους κλειστούς και ημιυπαίθριους χώρους πλαισιώνει την πρισματική δρύινη επένδυση και εντείνει την αίσθηση της αιώρησης του κτιρίου από το έδαφος. Οι εξωτερικές όψεις χαρακτηρίζονται από έντονες αντιθέσεις αναφορικά με την εσωστρέφεια τους. Οι προσανατολισμένες προς την αυλή, εσωτερικές όψεις χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και εξωστρέφεια, ενώ οι εξωτερικές όπου βρίσκεται και η είσοδος, είναι συμπαγείς.
Η κατοικία αναπτύσσεται σε ένα επίπεδο και οργανώνεται τόσο εσωτερικά όσο και μορφολογικά σε 2 πτέρυγες. Στη βορειοανατολική πτέρυγα βρίσκονται οι χώροι διημέρευσης: το καθιστικό, η τραπεζαρία, η κουζίνα, το λουτρό επισκεπτών και μια αποθήκη. Στη βορειοδυτική πτέρυγα βρίσκονται 3 υπνοδωμάτια master bedroom και το κλιμακοστάσιο προς το υπόγειο. Στο υπόγειο βρίσκονται οι βοηθητικοί χώροι και το μηχανοστάσιο της πισίνας. Η κατακόρυφη κίνηση στα επίπεδα γίνεται μέσω του κλιμακοστασίου.
Στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου βρίσκεται η κολυμβητική δεξαμενή και η πέργκολα που εξυπηρετεί στη σκίαση του χώρου στάθμευσης. Στη στέγη προβλέπεται η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών.
Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου αποτελείται από μεταλλικό σκελετό και η στέγη από μονωμένα πετάσματα τύπου σάντουιτς. Ο όγκος της κατοικίας αγκαλιάζει την πισίνα, η οποία είναι προσανατολισμένη προς την γέφυρα του Ρίο.
Το χρώμα δίνεται μέσα από τα υλικά των ειδικών κατασκευών, όπως οι ξύλινες επενδύσεις ηλιοπροστασίας, το γυαλί και τα κουφώματα ή άλλες μεταλλικές κατασκευές σε τόνους του ανθρακί. Γενικά, κυριαρχεί το λευκό χρώμα ενώ επιλέχθηκε το ανθρακί για λεπτομέρειες όπως τα κουφώματα αλουμινίου. Ο φωτισμός επιλέχθηκε με γνώμονα την ανάδειξη της λιτής ογκοπλασίας και της γραμμικότητας του κτιρίου, τονίζοντας τα άκρα του λευκού αναδιπλούμενου πλαισίου.

Η μετατροπή ενός καταστήματος σε κατοικία είναι ένα δύσκολο εγχείρημα και αποτέλεσε σημαντική σχεδιαστική πρόκληση.
Η κατοικία αποτελεί καταφύγιο της ιδιωτικής ζωής και οφείλει να προσφέρει ιδιωτικότητα, ασφάλεια, απομόνωση από τους θορύβους της πόλης, ηλιασμό και εξαερισμό, χώρους υγιεινής, προετοιμασίας φαγητού, ύπνου και χώρους οικογενειακών και κοινωνικών συναθροίσεων.
Η μελέτη επιχείρησε να διαχειρισθεί αυτά τα ζητούμενα σε έναν μικρό χώρο εμβαδού μόλις 15 m² με μεγάλο, ωστόσο, ελεύθερο ύψος (5 m).
Αυτό το πλεονέκτημα αξιοποιήθηκε με την κατασκευή ενός παταριού, το οποίο φιλοξενεί τον ιδιωτικό χώρο του ύπνου και της προσωπικής ενασχόλησης του ιδιοκτήτη με τη ζωγραφική.
Στο ισόγειο, διαμορφώθηκαν ένα μικρό μπάνιο, ο πάγκος της κουζίνας σε συνέχεια με μια θέση εργασίας / φαγητού και τοποθετήθηκε ένας καναπές, ο οποίος να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν κρεβάτι.
Δόθηκε μεγάλη προσοχή στον σχεδιασμό των εξωτερικών κουφωμάτων, ώστε αυτά να παρέχουν ασφάλεια, ηχομόνωση και θερμομόνωση, φωτισμό, οπτικές φυγές προς τον εξωτερικό χώρο αλλά και ιδιωτικότητα.
Ο εξαερισμός του μπάνιου και της κουζίνας έγινε με δύο εμφανείς αγωγούς, οι οποίοι διατρέχουν τον χώρο, με έξοδο στο υψηλότερο επίπεδο της κατοικίας.
Διαφανή και ημιδιαφανή κρύσταλλα σε εξωτερικά και εσωτερικά κουφώματα, σε συνδυασμό με μεγάλους καθρέφτες, ενιαίες μονοχρωματικές επενδύσεις στο δάπεδο και στο μπάνιο και ανοιχτόχρωμους χρωματισμούς στους τοίχους και τα ξύλινα στοιχεία της σκάλας και του παταριού, επιχειρούν να μεγεθύνουν οπτικά τον χώρο.
Όλα τα μεταλλικά στοιχεία χρωματίσθηκαν σε έναν γαλαζοπράσινο τόνο, που σε συνδυασμό με κάποιες επιφάνειες με όψη ξύλου και τα χρωματιστά υφάσματα καναπέ και κρεβατιού, επιχειρούν να κάνουν τον χώρο όσο το δυνατόν πιο ευχάριστο και "ζεστό".

Η πρόσοψη κατασκευάστηκε από υφαντά πετάσματα από ανθρακονήματα και ίνες γυαλιού, η οποία δημιουργήθηκε με μια διαδικασία ρομποτικής περιέλιξης.
Κάθε τμήμα έχει σχεδιαστεί με βάση πέντε πρότυπα, ώστε να ακολουθεί την πορεία του ήλιου, δημιουργώντας μια μοναδική, πολυεπίπεδη όψη, που προσφέρει ανεμπόδιστη θέα, προστασία από τον ήλιο και άλλες πρακτικές λειτουργίες.
Φωτογραφίες: Brigida González

Σε αυτό το κατάστημα αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής, η εσωτερική επιδερμίδα, που διατρέχει την οροφή και τον τοίχο ως μια συνεχής επιφάνεια, κατασκευάστηκε ως σειρά συναρμολογημένων προφίλ από κόντρα πλακέ σημύδας, τα οποία κόπηκαν σε μηχανή CNC. Η επιδερμίδα σχεδιάστηκε ως μια συνεχής επιφάνεια, η οποία αγγίζει το πάτωμα του χώρου στη θέση του υποστυλώματος. Ένα σύνολο 312 κομματιών χρησιμοποιήθηκε στη συγκρότηση 59 διαδοχικών τομών.
Φωτογραφίες: Χρήστος Διονυσόπουλος