Αποκατάσταση διατηρητέου κτιρίου στον Βόλο

Το διατηρητέο τριώροφο κτίριο, σχεδόν απέναντι από το κεντρικό πανεπιστημιακό κτίριο της πρώην καπναποθήκης Παπαστράτου, αγοράστηκε το 1985 από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Είχε χτιστεί το 1929 ως κατοικία του βιομήχανου Γκλαβάνη, ενώ το 1955 μεταβιβάσθηκε στον οφθαλμίατρο Τσικρίκη, που εγκατέστησε οφθαλμολογική κλινική με χειρουργείο στον πρώτο όροφο και την κατοικία της οικογενείας του στο δεύτερο. Στο ισόγειο στεγάστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα το Γαλλικό Προξενείο. Ένα κατάστημα (γραφείο) λειτουργούσε στο ανατολικό άκρο του. Το 1982 το κτίριο χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως έργο τέχνης, που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία.

Παρουσιάζει πράγματι αρχιτεκτονικό και μορφολογικό ενδιαφέρον ως αξιόλογο δείγμα της εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου. Είναι έργο του γνωστού αρχιτέκτονα των Αθηνών Αναστάσιου Μεταξά (1863 - 1937), που θεωρείται ο αντιπροσωπευτικός εκπρόσωπος της ύστερης κλασικιστικής περιόδου στην Ελλάδα. Στα έργα του αποτυπώθηκε η τελευταία αναλαμπή του φθίνοντος νεοκλασικού ρυθμού. Πρόκειται συνήθως για λιθόκτιστα κτίρια με μεικτή φέρουσα κατασκευή από περιμετρικούς τοίχους και πατώματα από οπλισμένο σκυρόδεμα και σιδηροδοκούς. 
Το κτίριο, που έγινε γνωστό ως "κλινική Τσικρίκη", ολοκληρώθηκε σε δύο στάδια. Πρώτα κατασκευάστηκε το γωνιακό τμήμα και αργότερα τα δύο διώροφα τμήματα προς ανατολάς, αφήνοντας ένα αίθριο προς το αρχικό κτίριο. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλες οι διαδοχικές προσθήκες ολοκληρώθηκαν πριν από τον πόλεμο του 1940, ίσως με τη συμβολή του αρχιτέκτονά του, ο οποίος απεβίωσε το 1937.
 
Φέρων οργανισμός
Το ισόγειο και ο πρώτος όροφος έχουν εξωτερικούς και εσωτερικούς τοίχους από φέρουσα λιθοδομή και πατώματα από πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος, δοκιδωτές, μεταξύ λωρίδων διάτρητων τούβλων. Όσο το κτίριο αναπτύσσεται σε ύψος, το ρόλο των λιθοδομών αναλαμβάνουν σταδιακά φέρουσες οπτοπλινθοδομές. Το ισόγειο και ο πρώτος όροφος των επεκτάσεων του αρχικού κτιρίου έχουν φέροντες τοίχους από οπτοπλινθοδομή, πάχους 0,50 m, και πατώματα από πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος. Το δεύτερο αυτό οικοδομικό στάδιο ολοκληρώθηκε σε δύο επί μέρους φάσεις: Πρώτα χτίστηκε το ισόγειο κατάστημα, του οποίου το δώμα χρησιμοποιήθηκε ως βεράντα των χώρων υποδοχής του πρώτου ορόφου. Σε λίγα χρόνια η βεράντα μετατράπηκε σε λότζια με τριπλά παράθυρα στην ανατολική και στη νότια πλευρά. Σκεπάστηκε με δώμα από οπλισμένο σκυρόδεμα, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως βεράντα του υπερκείμενου υπνοδωματίου. 
 
Όψεις
Η όψη της οδού Ιάσονος χαρακτηρίζεται από απόλυτη συμμετρία, στην οποία υποτάσσονται τα ανοίγματα, τα μπαλκόνια και όλα τα επί μέρους αρχιτεκτονικά και κατασκευαστικά διακοσμητικά μοτίβα, όπως γείσα, στηθαία ή προεξοχές. Η όψη οργανώνεται σε τρείς οριζόντιες ζώνες, οι οποίες διαχωρίζονται μεταξύ τους με γείσα που διαμορφώνουν οι πλάκες των πατωμάτων. Η βάση είναι τονισμένη με μαρμάρινους δόμους και επίχρισμα, που μιμείται ισόδομη τοιχοποιία με οριζόντιες σκοτίες. Τα ανοίγματα του πρώτου ορόφου είναι τοξωτά. Το μπαλκόνι του δευτέρου ορόφου στηρίζεται σε τέσσερα γύψινα διακοσμητικά φορούσια. Το στηθαίο στο δώμα του Β΄ ορόφου είναι κτιστό με ψευδοπεσσούς και ενδιάμεσα στενά φατνώματα. 
Η όψη της οδού Γαμβέτα έχει επίσης τριμερή οργάνωση, με το μαρμάρινο θύρωμα της κύριας εισόδου κάπως βαριά κοσμημένο με γλυπτά στοιχεία art deco. Η διώροφη επέκταση έχει επίσης άξονα συμμετρίας και οργάνωση διμερή καθ΄ ύψος με τα ίδια χαρακτηριστικά του αρχικού κτιρίου. 
 
Οι επεμβάσεις αποκατάστασης και νέας χρήσης
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας επιθυμούσε να φιλοξενήσει λειτουργίες υψηλού επιπέδου και με τις λιγότερες δυνατές παρεμβάσεις. Στο ισόγειο εντάχθηκαν καφετέρια - εστιατόριο και βιβλιοπωλείο, ο πρώτος όροφος, αναλλοίωτος, είναι ο χώρος υποδοχής, συνεδριάσεων και ημερίδων του πανεπιστημίου, ενώ στο δεύτερο όροφο διαρρυθμίστηκαν γραφεία. 
Η αποκατάσταση και επανάχρηση ενός παλαιού κτιρίου είναι ιδιαίτερα σημαντική για το Βόλο, που είχε την ατυχία να χάσει σχεδόν ολοκληρωτικά την επαφή με την παράδοση και την ιστορία του. Η κατοχή, η μετεμφυλιακή κοινωνική διάλυση, οι σεισμοί του 1955 και η σαρωτική αντιπαροχή της δεκαετίας του 1970, σε συνδυασμό με την έως τότε έλλειψη θεσμικού πλαισίου για τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, στέρησαν την πόλη από το σύνολο του παλαιότερου κτιριακού της πλούτου. Το μέγαρο Τσικρίκη έμεινε μαζί με λίγα διάσπαρτα αξιόλογα παλαιά κτίρια ως ένα σημείο αναφοράς στο παρελθόν της τοπικής αστικής κοινωνίας.
Διαφυλάχθηκε, επομένως, τόσο η εξωτερική εικόνα, όσο και η εσωτερική οργάνωση και διακόσμηση του κτιρίου. Τα εξωτερικά κουφώματα επισκευάστηκαν και οι υαλοπίνακες αντικαταστάθηκαν με διπλούς θερμομονωτικούς. Τα κιγκλιδώματα διατηρήθηκαν και συντηρήθηκαν με ειδικές βαφές. Οι λίγες νέες εσωτερικές προσθήκες (ανελκυστήρας από μεταλλική κατασκευή με διαφώτιστα κρύσταλλα τρίπλεξ, διάφανη στέγαση αιθρίου, σύγχρονοι χώροι υγιεινής) είναι διακριτές, χωρίς να διαταράσσουν την εσωτερική ισορροπία του κτιρίου. Η κρυστάλλινη στέγαση του διώροφου αιθρίου, προκειμένου να προσδώσει ύψος και φως στους χώρους συγκέντρωσης κοινού στο ισόγειο, έγινε με διακριτικό τρόπο, με έκφραση δηλωτική του μεταγενέστερου χρόνου κατασκευής. 
Ο πρώτος όροφος, με τα χαρακτηριστικά στοιχεία εσωτερικής οργάνωσής του (σαλόνι, τραπεζαρία και λότζια) και διακόσμησής του (δρύινο δάπεδο και σκάλες, γύψινες ψευδοροφές, υαλογραφήματα, ταμπλαδωτά κουφώματα, ξυλεπενδύσεις τοίχων, ταπετσαρίες, τζάκι) συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε πλήρως. 
Στο ισόγειο, καθοριστικό στοιχείο ήταν το μαρμάρινο κεντρικό κλιμακοστάσιο και τα περίτεχνα σχεδιασμένα δάπεδα από μωσαϊκά πλακάκια του τοπικού εργοστασίου "Μεφσούτ". Τα κατεστραμμένα από την υγρασία αντικαταστάθηκαν με πανομοιότυπα, επαναφέροντας την παλαιά ατμόσφαιρα. 
Η στατική αντιμετώπιση του κτιρίου έγινε με τρόπο απόλυτα συμβατό με τις αρχιτεκτονικές επιλογές. Νέα θεμελιόπλακα παρέλαβε τα φορτία έναντι πιθανών διαφορικών καθιζήσεων και ταυτόχρονα αντιμετώπισε την ανιούσα υγρασία. Εσωτερικά στο ισόγειο κατασκευάστηκε μανδύας εκτοξευόμενου σκυροδέματος με γαλβανισμένο οπλισμό και εξωτερικά ανακατασκευάστηκαν τα κατεστραμμένα επιχρίσματα με νέα, ενισχυμένα με τσιμέντο και οπλισμένα. Οι σποραδικές ρηγματώσεις των τοιχοποιιών επισκευάστηκαν με ειδικά ενέματα. 
Προκειμένου να διατηρηθεί το δρύινο δάπεδο του πρώτου ορόφου, σε μοτίβο "ψαροκόκκαλου", η υποκείμενη πλάκα ενισχύθηκε με την προσθήκη πλέγματος στην οροφή του ισογείου και εκτόξευση σκυροδέματος. Παράλληλα, προκειμένου να διατηρηθούν οι εξαιρετικές γύψινες διακοσμήσεις και ψευδοροφές της οροφής του πρώτου ορόφου, το πάτωμα του δευτέρου ενισχύθηκε από την επάνω πλευρά με την προσθήκη μεταλλικής σχάρας κοιλοδοκών και λεπτής πλάκας οπλισμένου σκυροδέματος. Οι πλάκες, όμως, της οροφής του δευτέρου ορόφου και του δωματίου του δώματος, λόγω της βαριάς διάβρωσης από την υγρασία (οξείδωση και διόγκωση σιδηροπλισμού, θρυμματισμός σκυροδέματος) ανακατασκευάστηκαν από οπλισμένο σκυρόδεμα. 
Το κτίριο σήμερα διαθέτει εγκαταστάσεις τελευταίας τεχνολογίας, ώστε να λειτουργεί με συνθήκες άνεσης και ασφάλειας. Τέλος, οι εξωτερικές μονάδες κλιματισμού λειτουργούν με φυσικό αέριο και τοποθετήθηκαν στο πίσω μέρος του ακάλυπτου χώρου, ώστε να μη φαίνονται από το δημόσιο χώρο.
Περισσότερα...

Στοιχεία έργου

Αρχιτεκτονική μελέτη: Γιάννης Κίζης, αρχιτέκτων μηχ., καθηγητής Ε.Μ.Π. Σύμβουλος: Κώστας Αδαμάκης, αρχιτέκτων μηχ., επικ. καθηγητής Π.Θ.
Συνεργάτες: Κώστας Σαράντης, αρχιτέκτων μηχ. A.Π.Θ, Ελένη Κουσκούτη, αρχιτέκτων μηχ. Ε.Μ.Π, Θάλεια Βογιατζόγλου, αρχιτέκτων μηχ. Ε.Μ.Π, Ελένη Μπουμπάρη, σπουδάστρια αρχιτεκτονικής Π.Θ., Βένια Τσατσάκη, σπουδάστρια αρχιτεκτονικής Π.Θ., Μαριάννα Λιζάρδου, σπουδάστρια αρχιτεκτονικής Π.Θ., Κωσταντής Κίζης,, σπουδαστής αρχιτεκτονικής Ε.Μ.Π., Μίνωας Παταπατίου, σπουδαστής αρχιτεκτονικής Ε.Μ.Π.
Στατική μελέτη: Κώστας Καραγεώργος, πολιτικός μηχ. Α.Π.Θ.
Σύμβουλος: Φίλιππος Σαμαράς, πολιτικός μηχ.
Συνεργάτες: Αλέξανδρος Καραγεώργος, σπουδαστής Σχ. Πολιτικών Μηχ. Ε.Μ.Π. Γιώργος Γράψας, σχεδιαστής
H/M μελέτη: Χρήστος Ζόμπολας, μηχανολόγος μηχ. Ε.Μ.Π., Ξενοφών Κόζαρης, μηχανολόγος - ηλεκτρολόγος μηχ. Ε.Μ.Π
Επιβλέπουσα υπηρεσία: Τεχνική Υπηρεσία Π.Θ Διευθυντής: Βασίλης Σπανός Προϊστάμενος Τμ. Μελετών: Σωκράτης Αναγνώστου

Επίβλεψη
Αρχιτεκτονικά: Αριστοτέλης Θεοχαρόπουλος, αρχιτέκτων μηχ., Ευθαλία Κυρτσάκη, τοπογράφος μηχ. Τ.Ε.
Στατικά: Γεώργιος Παπαϊωάννου, πολιτικός μηχ. Παρμενίωνας Αποστολάκης, εργοδηγός Τ.Ε.
Η/Μ: Παναγιώτης Καρινάκης, ηλεκτρολόγος μηχ.
Τεχνική εταρεία κατασκευής: ΑΙΟΛΟΣ Α.Τ.Ε.
Ιδιοκτήτης: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Τοποθεσία: Βόλος
Συνολικό εμβαδό κτιρίου: 812,27 m²
Χρόνος μελέτης: 2005 - 2008
Χρόνος κατασκευής: 2010 - 2013

ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΟ KTIRIO.GR

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΚΤΙΡΙΑ

Ανακαίνιση κατοικίας με υπόγειο home theater και υπαίθριο open air cinema

Ανακαίνιση κατοικίας με υπόγειο home theater και υπαίθριο open air cinema

Εναρκτήρια ιδέα του σχεδιασμού ήταν πρωτίστως η αισθητική αναβάθμιση της κατοικίας και ταυτόχρονα η λειτουργική επαναξιοποίηση του χώρου στις νέες απαιτήσεις των χρηστών. Πρόκειται για ισόγεια κατοικία, με υπόγειο, συνολικής…

Ο παρών ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies ώστε να βελτιώσει την εμπειρία περιήγησης.